Bà Nguyễn Thị B có nhu cầu tư vấn: Tuần rồi, Công an xã mời cháu ngoại tôi là H (17 tuổi) làm việc. Tôi hỏi thăm thì được biết H cùng với A trộm cắp 2 lần, được 2 điện thoại di động, đem bán được 6,5 triệu đồng, rồi chia nhau tiêu xài hết. Xin hỏi, H chưa đủ 18 tuổi, vậy có bị xử lý hình sự hay không? Tôi phải làm sao?
Thắc mắc của bà được luật sư Phạm Thị Kim Tuyến (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Qua thông tin bà cung cấp, có thể thấy rằng, nhân lúc bất cẩn của người khác, cháu ngoại bà là H cùng với A thực hiện hành vi trộm cắp 2 lần, được 2 điện thoại di động, đem bán được 6,5 triệu đồng và đã tiêu xài hết. Hành vi này của H và A là hoàn toàn do lỗi cố ý, thể hiện đến cùng ý chí chiếm đoạt, xâm phạm quyền sở hữu tài sản của người khác và tội phạm đã hoàn thành.
Như vậy, hành vi của H và A là đủ yếu tố cấu thành tội trộm cắp tài sản theo quy định tại Khoản 1, Điều 173 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017).
- Khoản 1, Điều 173 quy định tội trộm cắp tài sản:
1. Người nào trộm cắp tài sản của người khác trị giá từ 2 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;
b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 174, 175 và 290 của bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;
đ) Tài sản là di vật, cổ vật”.
Riêng trường hợp của H, dù mới 17 tuổi vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Khoản 1, Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) về tuổi chịu trách nhiệm hình sự: “1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà bộ luật này có quy định khác”.
Ngoài ra, H và A đã thực hiện hành vi phạm tội 2 lần và lần trước đó chưa bị xét xử, nên có thể sẽ bị áp dụng tình tiết tăng nặng “phạm tội 2 lần trở lên” theo quy định tại điểm g, Khoản 1, Điều 52 của bộ luật hình sự.
Do vậy, để được xem xét giảm nhẹ hình phạt, bản thân H phải thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải và gia đình bà phải tự nguyện khắc phục hậu quả, bồi thường cho người bị hại.
Mặt khác, tại thời điểm phạm tội, H chưa đủ 18 tuổi, do đó tòa án sẽ xem xét tình tiết này cùng với những tình tiết khác của vụ án, cũng như về nhân thân của H để có mức hình phạt phù hợp.
Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội vừa để răn đe, nhưng chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ người phạm tội sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.
Huỳnh Đức (thực hiện)