Xu hướng phát triển, hội tụ công nghệ mới

Sự hội tụ ngày càng tăng của các lĩnh vực và sự gia tăng cạnh tranh toàn cầu đang thúc đẩy sự hình thành một thế giới siêu kết nối. Ảnh ST

Phát triển công nghệ

Cuộc chạy đua giành ưu thế CN đang diễn ra mạnh mẽ và gắn bó chặt chẽ với địa chính trị, trong đó có sự cạnh tranh lớn hơn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Lợi thế CN sẽ được tăng cường bởi các công ty có tầm nhìn dài hạn, nguồn lực lớn và phạm vi toàn cầu. Sự hội tụ ngày càng tăng của các lĩnh vực và sự gia tăng cạnh tranh toàn cầu, để tạo ra và nắm bắt lợi thế, đang thúc đẩy sự xuất hiện của các CN tiên tiến. Các CN và ứng dụng bắt nguồn từ nghiên cứu và phát triển sẽ sẵn sàng để áp dụng nhanh chóng, cho phép các nước đang phát triển tận dụng những tiến bộ cốt lõi mới nhất, phát triển các ứng dụng toàn cầu trong các lĩnh vực thích hợp và đóng góp vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đến năm 2040, sự hội tụ ngày càng tăng của các CN, như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật, robot, thực tế ảo, điện toán tiên tiến, vật liệu mới, giao diện người  - máy, các mạng truyền thông, thương mại không gian… sẽ tạo nên một thế giới siêu kết nối. Khi kết hợp lại với nhau, các nền tảng CN này có thể tạo cơ sở cho đổi mới sáng tạo diễn ra nhanh chóng.

Bên cạnh sự hội tụ trong các lĩnh vực CN trên, một số lĩnh vực CN, đặc biệt là AI, CN sinh học, vật liệu và sản xuất, sẽ mang lại tiềm năng cho sự thay đổi mang tính chuyển đổi và cũng cảnh báo những hậu quả, rủi ro tiềm ẩn của các CN này trong những thập kỷ tới.

Tác động của công nghệ

Sự hội tụ của các lĩnh vực nghiên cứu khoa học và các ứng dụng CN khác nhau đang làm cho việc sử dụng thiết bị CN mới trở nên nhanh hơn, khả thi hơn, thiết thực và hữu ích hơn. Ví dụ, điện thoại thông minh đã được ra đời nhanh hơn nhờ hàng thập kỷ nghiên cứu và phát triển cơ bản về điện tử, ăng-ten, vật liệu, pin, mạng viễn thông và giao diện người dùng. Đến năm 2040, sự hội tụ ngày càng tăng của các CN, chẳng hạn như AI, truyền thông tốc độ cao và CN sinh học, sẽ được tăng cường nhờ những hiểu biết ngày càng nhiều hơn về khoa học xã hội và hành vi để cho phép tạo đột phá nhanh chóng và các ứng dụng tùy chỉnh của người dùng hiệu quả hơn nhiều. Khi kết hợp lại với nhau, các nền tảng CN này có thể tạo cơ sở cho đổi mới sáng tạo diễn ra nhanh chóng, đồng thời hạ thấp các rào cản gia nhập thị trường.

Cuộc chạy đua đang ngày càng gia tăng để giành ưu thế CN liên quan chặt chẽ với địa chính trị. Chạy đua giành ưu thế CN được định hình bởi các cuộc cạnh tranh chính trị, kinh tế và xã hội rộng lớn hơn, đặc biệt là những cuộc cạnh tranh liên quan đến sự trỗi dậy của Trung Quốc. Việc tích lũy các nguồn lực để duy trì vị trí dẫn đầu về CN trên diện rộng, bao gồm cả việc tập trung nhân tài, kiến thức nền tảng và chuỗi cung ứng, đòi hỏi hàng chục năm đầu tư dài hạn và khả năng lãnh đạo có tầm nhìn xa trông rộng. Những công ty tập trung nguồn lực của họ ngày nay có khả năng trở thành những người dẫn đầu về CN vào năm 2040. Trong các nền kinh tế mở, sự kết hợp giữa các nỗ lực tư nhân và quan hệ đối tác giữa chính phủ, các tập đoàn tư nhân và các chương trình nghiên cứu sẽ cạnh tranh với các nền kinh tế do Nhà nước lãnh đạo (state-led economies). Các nền kinh tế do Nhà nước lãnh đạo có thể có lợi thế trong việc chỉ đạo và tập trung các nguồn lực, bao gồm cả quyền truy cập dữ liệu, nhưng có thể thiếu các lợi ích của môi trường mở, sáng tạo và cạnh tranh.

Các CN và ứng dụng được ra đời từ các hoạt động nghiên cứu và phát triển sẽ nhanh chóng được áp dụng hơn ở hầu hết mọi khu vực trên thế giới, cho phép ngay cả các nước đang phát triển cũng tận dụng những tiến bộ cốt lõi mới nhất, phát triển các ứng dụng toàn cầu trong các lĩnh vực thích hợp hoặc đóng góp vào chuỗi cung ứng của các nền kinh tế tiên tiến hơn. Nhiều chính phủ sẽ tìm cách tăng tốc và khai thác quá trình này, tài trợ cho các nỗ lực trọng tâm, chẳng hạn như các giải pháp cụm CN hoặc các vườn ươm CN sinh học mới để gia tăng cạnh tranh.

Minh Kha