Một buổi lễ quy tập, cải táng hài cốt liệt sĩ.
Máu xương anh hòa vào đất mẹ
Mẹ Việt Nam anh hùng Lê Thị Hoa (xã Phú Long, huyện Bình Đại) có chồng và một người con trai là liệt sĩ. Con trai mẹ là Đại đội phó Bộ đội đặc công Quân khu 8, hy sinh tại mặt trận Cái Bè, tỉnh Tiền Giang năm 1950 và đến nay vẫn chưa tìm được mộ. Bản thân mẹ Hoa cũng tham gia cách mạng. Mẹ hoạt động ở Hội Phụ nữ kháng chiến của xã, là giao liên đường dây liên lạc cung cấp lương thực cho bộ đội.
Anh Nguyễn Thành Châu, con rể út của mẹ Hoa cho biết, lúc mẹ còn sống, ông đã nhiều lần chở mẹ sang tỉnh Tiền Giang để tìm mộ anh hai (tức liệt sĩ Huỳnh Văn Oanh) nhưng chưa tìm được. “Tuy rất buồn vì tâm niệm lúc cuối đời là tìm mộ con trai vẫn chưa thể hoàn thành nhưng mẹ có nói: Nơi nào trên mảnh đất này thì cũng đều là quê hương, là Tổ quốc, có lẽ anh con đang nằm đâu đó bên các đồng đội của mình đó thôi”, anh Châu kể.
Mẹ Hoa là một trong hàng ngàn trường hợp gia đình đến nay vẫn chưa tìm được mộ liệt sĩ. Trong đó, có trường hợp xác định được nhóm mộ trong những mộ chưa tìm được tên đã được quy tập về nghĩa trang liệt sĩ, cũng có trường hợp không xác định được mộ đang ở đâu. Chỉ tính riêng ở Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh, trong tổng số 3.605 ngôi mộ, có 609 mộ chưa xác định được tên liệt sĩ.
Anh Nguyễn Duy Phương - Tổ trưởng Ban Quản lý Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh cho biết: Ban hiện có 8 người thay phiên công tác quản lý mộ, dọn dẹp vệ sinh, đón tiếp thân nhân gia đình liệt sĩ đến viếng. Người thân của các liệt sĩ thường xuyên đến viếng. Các ngày lễ, nhiều đoàn khách đến viếng thắp hương toàn nghĩa trang.
“Bản thân tôi đã từng và đang tham gia vào đội quy tập, cải táng hài cốt liệt sĩ. Những lúc tìm được vị trí hài cốt để bốc, khi tay tôi nâng hài cốt của các anh lên khỏi lòng đất lạnh, tôi rất xúc động. Hài cốt bộ đội thường dễ nhận dạng vì có quân phục màu xanh đậm, túi nylon bọc hài cốt cũng là màu xanh. Có vị trí được chôn cả 4 - 5 hài cốt vào một chỗ. Chúng tôi phỏng đoán khả năng bị bom dập nên hy sinh cùng một nhóm người ở một vị trí. Hầu hết các chiến sĩ đều không xác định được tên tuổi, không biết thân nhân, chỉ còn vài vật dụng như: thắt lưng, cúc áo, đầu đạn…”, anh Phương có 15 năm tham gia quy tập hài cốt liệt sĩ trầm ngâm kể lại.
Tại lễ cải táng hài cốt liệt sĩ vừa được tổ chức gần đây, Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Văn Đức - Trưởng ban Chỉ đạo 515 bày tỏ: “Trải qua lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, hàng vạn người con ưu tú của Bến Tre đã xung phong lên đường chiến đấu, cống hiến tuổi thanh xuân của mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Các đồng chí đã anh dũng chiến đấu và hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ, để lại sự tiếc thương và kính trọng cho bao người thân, đồng chí, đồng đội. Máu của các anh đã tô thắm cho lá quân kỳ quyết chiến, quyết thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, của quê hương Đồng khởi anh hùng”.
Công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đã đề nghị Chính phủ nước ta chọn ngày 27-7 hàng năm là Ngày Thương binh, liệt sĩ để ghi nhớ công ơn to lớn của các anh hùng liệt sĩ, những người có công với cách mạng, với Tổ quốc thiêng liêng. Theo tài liệu lịch sử, ngày 10-3-1946, Báo Cứu Quốc đăng thư Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Nam Bộ, trong thư có đoạn Người viết: “Tôi xin kính cẩn cúi chào vong linh các anh chị em đã bỏ thân vì nước và các đồng bào đã hy sinh trong cuộc đấu tranh cho nước nhà. Sự hy sinh đó không phải là uổng”.
Ghi nhớ lời dạy của Người, bên cạnh công tác chăm lo gia đình chính sách, ngày 15-5-2013, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra Chỉ thị số 24-CT/TW, Chính phủ ban hành Quyết định số 1237/QĐ-TTg về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ nhằm xoa dịu phần nào nỗi đau, làm ấm lòng người ở lại và an lạc hương hồn các chiến sĩ nơi cõi vĩnh hằng.
Thượng tá Ngô Hoàng Dũng - Trưởng ban Chính sách Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh cho biết: Trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ luôn được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, hướng dẫn kịp thời của cơ quan cấp trên. Trong 3 năm, đã tiến hành khảo sát 8 lượt các khu vực có mộ liệt sĩ nằm ngoài nghĩa trang. Kết quả đã quy tập 46 hài cốt liệt sĩ (năm 2018: 4 hài cốt liệt sĩ, 2019: 12 và năm 2020: 30 hài cốt liệt sĩ. Tất cả chưa xác định được danh tính). Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã thực hiện công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ địa phương; công tác phân tách, chuyển giao danh sách liệt sĩ… Toàn tỉnh hiện có 17 nghĩa trang (8 nghĩa trang cấp xã quản lý, 8 nghĩa trang cấp huyện và 1 nghĩa trang tỉnh). Bên cạnh số mộ trong nghĩa trang, còn hơn 9,2 ngàn mộ liệt sĩ nằm ngoài nghĩa trang do gia đình quản lý.
“Do thời gian chiến tranh xảy ra đã lâu, địa hình có nhiều thay đổi; nhân chứng lịch sử không còn hoặc tuổi đã cao; một số đơn vị đã giải thể, sáp nhập, hồ sơ bị thất lạc… gây khó khăn trong công tác thu thập thông tin về liệt sĩ. Công tác quản lý hồ sơ quy tập không còn đầy đủ (gồm mộ trong nghĩa trang liệt sĩ, mộ do gia đình quản lý, mộ di chuyển địa phương khác) nên khó xác định được số mộ liệt sĩ cần tìm kiếm trên địa bàn”, Thượng tá Ngô Hoàng Dũng cho biết thêm.
| Ban Chỉ đạo 515 tỉnh vừa tiến hành khai quật, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở nghĩa trang tạm trong kháng chiến chống Mỹ tại ấp Phước Trạch, xã Phước Thạnh, huyện Châu Thành, chôn cất chủ yếu là bộ đội và cán bộ tham gia cách mạng. Thời điểm năm 1968, nghĩa trang bị B52 địch dội bom làm thay đổi hiện trạng nên chưa thực hiện được công tác quy tập hài cốt về nghĩa trang liệt sĩ. Nếu ai có thông tin về những liệt sĩ tại địa điểm vừa nêu, xin liên hệ cung cấp về Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, địa chỉ: ấp 3, xã Sơn Đông, TP. Bến Tre, tỉnh Bến Tre. Điện thoại liên hệ đồng chí Dũng: 0949.065.938. Các thông tin nhằm phục vụ cho công tác lập bia mộ và tìm ra danh tính liệt sĩ. |
Bài, ảnh: Ánh Nguyệt