Thực hiện các biện pháp phòng, chống hiệu quả

Bệnh chổi rồng trên cây nhãn và chôm chôm đang làm nhiều nhà vườn trong tỉnh lo ngại. Là tỉnh có diện tích trồng cây ăn trái tương đối lớn, đa dạng về chủng loại và có nhiều giống cây trái đặc sản nổi tiếng. Ngoài chiều hướng ngày càng gia tăng diện tích, nông dân còn phải đối phó với nhiều loại dịch hại. Trong đó, bệnh chổi rồng trên cây nhãn, chôm chôm đang là một thách thức lớn đối với nhà vườn.

Trao đổi với phóng viên Báo Đồng Khởi về thực trạng và các giải pháp phòng, chống bệnh chổi rồng, ông Võ Văn Nam - Quyền Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật Bến Tre cho biết:

- Toàn tỉnh hiện có trên 4.600ha diện tích đất trồng nhãn, trong đó đang cho trái 4.427ha, sản lượng 42.612 tấn/năm. Đa phần diện tích trồng nhãn đang bị bệnh chổi rồng gây hại. Diện tích đang bị nhiễm 1.228ha, với tỷ lệ bệnh từ 20-30%. Cục bộ một số địa bàn Chợ Lách, Châu Thành, Bình Đại, diện tích bị thiệt hại lên đến 50%. Nguy cơ hiện nay là bệnh chổi rồng không chỉ gây hại trên giống nhãn tiêu da bò mà thực tế đã lan sang một số giống mang lại hiệu quả kinh tế cao như tiêu lá bầu, Edor. Nếu tình trạng bệnh phát triển mạnh trên cây nhãn, chôm chôm sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến thu nhập và đời sống phần lớn nông dân.

* Chi cục đã giải quyết tình trạng này như thế nào để cứu cây nhãn, chôm chôm?

- Thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) luôn quan tâm chỉ đạo các cơ quan chuyên ngành phối hợp quản lý dịch bệnh với nhiều chương trình cụ thể, thực hiện 12 mô hình ở Chợ Lách, Châu Thành, Bình Đại với diện tích 5ha. Đã áp dụng Qui trình tạm thời do Cục Bảo vệ thực vật ban hành, ứng dụng đồng bộ 3 giải pháp chủ yếu như: cắt tỉa và tiêu hủy cành bệnh; phun thuốc trừ nhện khi nhãn ra đọt non, kết hợp phun phân bón lá; cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho cây khỏe. Thực hiện 3 khảo nghiệm một số loại thuốc sinh học phòng trừ bệnh chổi rồng ở Châu Thành, nhằm phổ biến trong qui trình phòng trừ những loại thuốc ít độc hại và bảo vệ môi trường. Tập huấn 60 lớp bệnh chổi rồng trên cây nhãn và biện pháp quản lý, tập trung một số huyện trọng điểm với số lượng 1.800 lượt nông dân tham gia. Hướng dẫn thực tế về các biện pháp phòng trừ cho nông dân.

Kết quả thực hiện, diện tích phục hồi sau cắt tỉa và phun thuốc trừ nhện lông nhung đạt trung bình khoảng 70-80%, tỷ lệ tái nhiễm từ 3-5%. Từ hiệu quả mô hình nhiều nông dân trồng nhãn quanh vùng đã áp dụng theo. Kết quả khảo nghiệm thuốc sinh học phòng trừ nhện lông nhung là cơ sở để khuyến cáo nông dân chọn thuốc sử dụng vừa có hiệu quả, vừa ít độc hại cho người và môi trường. Việc phun thuốc trừ nhện đúng lúc cây ra đọt non là yếu tố quan trọng để hạn chế bệnh chổi rồng. Đặc biệt, qua tuyên truyền trên báo, đài giúp nông dân nhận dạng được triệu chứng bệnh chổi rồng ở giai đoạn mới bắt đầu, biết các biện pháp quản lý và áp dụng trên vườn nhãn, không như trước kia đa số nông dân cho rằng bệnh chổi rồng không thể trị được phải đốn bỏ. Kết quả điều tra diện tích nhãn bị nhiễm bệnh chổi rồng năm 2014 là 1.228ha, giảm nhiều so với năm 2012. Trong đó, diện tích nhiễm nặng năm 2014 là 316ha, giảm hơn 50%,  so với năm 2012.

* Có ý kiến cho rằng hiện nay bệnh chổi rồng đã lây sang cây chôm chôm và ngày càng nguy hại hơn?

- Toàn tỉnh có 5.437ha diện tích trồng chôm chôm, trong đó đang thu hoạch 4.652ha, sản lượng gần 97 ngàn tấn, tập trung nhiều ở Chợ Lách, Châu Thành, Mỏ Cày Bắc. Kết quả điều tra tháng 10-2014 cho thấy, bệnh trên cây chôm chôm xuất hiện ở diện hẹp, rải rác, khoảng 1-3 chùm/cây và vài cây trên vườn. Tuy nhiên, so với trước đây, bệnh trên chôm chôm có chiều hướng gia tăng. Triệu chứng gây hại thể hiện trên đọt non và bông. Vườn chôm chôm kế cận những vườn nhãn bị nhiễm chổi rồng nặng thì số cây bị nhiễm nhiều hơn. Mức độ nhiễm trên các giống chôm chôm bước đầu ghi nhận là chôm chôm Rongrieng, chôm chôm Java, chôm chôm đường và bệnh xuất hiện trên cây đực phổ biến hơn.

Hiện tại chưa có nghiên cứu chính thức nào về tác nhân gây bệnh chổi rồng trên cây chôm chôm. Song, có một số nhận định cho rằng, có thể do nhện lông nhung làm môi giới truyền bệnh lây lan từ vườn nhãn đã bị bệnh chổi rồng. Trước mắt, nông dân chỉ cắt tỉa bỏ những chùm đọt non hoặc chùm hoa nhiễm chổi rồng ngay khi phát hiện trong vườn.

* Những giải pháp nào hạn chế lây lan hiệu quả nhất trong thời gian tới, thưa ông?

- Đó là thường xuyên theo dõi diễn biến của bệnh chổi rồng trên cây nhãn, chôm chôm. Tăng cường tuyên truyền bằng hình thức tập huấn, nhân rộng mô hình có hiệu quả để nhiều nông dân áp dụng trên diện rộng. Chuẩn bị tập huấn 14 lớp quản lý dịch hại trên cây nhãn, chôm chôm, trong đó, tập huấn 4 lớp ở xã Tam Hiệp, Long Hòa (Bình Đại). Tổ chức diễn đàn khuyến nông để trả lời câu hỏi, xử lý vướng mắc của nông dân, hỗ trợ họ các biện pháp phòng, chống bệnh đúng và hiệu quả. Thực hiện Quy trình tạm thời của Cục Bảo vệ thực vật. Chú trọng thực hiện mô hình điểm và mở nhiều lớp tập huấn. Vận động các hộ dân trồng nhãn, chôm chôm tích cực tham gia phòng, chống bệnh chổi rồng. Tăng cường liên kết 4 nhà để xây dựng, phát triển chuỗi trái cây chất lượng cao. Xúc tiến thương mại, phát triển thị trường xuất khẩu nhãn, chôm chôm, nhằm nâng cao giá trị nông sản, tạo động lực để nông dân tích cực hơn trong phòng, chống bệnh chổi rồng.

* Xin cảm ơn ông!