Tăng cường phòng chống HIV/AIDS trong bối cảnh dịch Covid-19

Điểm cấp phát thuốc Methadone tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (Cơ sở 3).

Cảnh báo khó kiểm soát

Thời gian qua, các cấp ủy, chính quyền ưu tiên mọi nguồn lực cho công tác phòng chống Covid-19, phần nào ảnh hưởng đến sự quan tâm chỉ đạo và đầu tư cho chương trình phòng chống HIV/AIDS. Cán bộ và nhân viên y tế quản lý, điều trị bệnh nhân HIV được huy động cho công tác phòng chống Covid-19. Hoạt động xét nghiệm HIV trong nhóm MSM cũng ngừng vì không dám hẹn người lạ đi xét nghiệm.

Một số người sử dụng dịch vụ phòng chống HIV/AIDS gặp khó khăn để tiếp cận dịch vụ một cách liên tục. Các khách hàng cần tiếp cận các dịch vụ như: tư vấn xét nghiệm HIV; dự phòng và chăm sóc không tiếp cận được các dịch vụ phòng chống HIV/AIDS kịp thời. Ngoài ra, cũng do ảnh hưởng của dịch Covid-19 tác động chung đến những người có hành vi nguy cơ cao như: nhóm người nghiện ma túy, người bán dâm, nam quan hệ tình dục đồng giới, người nhiễm HIV do mất việc làm, giảm thu nhập, kẹt tại các địa phương do hạn chế đi lại... do đó không đủ khả năng để chi trả cho các nhu cầu y tế thiết yếu.

Trong bối cảnh dịch Covid-19, dịch HIV là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan tâm. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khẳng định, dịch HIV tiếp tục diễn biến ngày càng phức tạp. Đường lây truyền HIV đang thay đổi qua quan hệ tình dục không an toàn trong cả các nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới, người sử dụng ma túy tổng hợp, người bán dâm và bạn tình của các nhóm đối tượng trên. Điều này, cảnh báo dịch HIV sẽ ngày càng trở nên khó kiểm soát. Đáng nói, người nhiễm HIV khi mắc Covid-19 có nguy cơ bệnh chuyển nặng hoặc tử vong cao hơn.

Các biện pháp can thiệp

Một báo cáo của WHO dựa trên dữ liệu giám sát lâm sàng từ 37 quốc gia, nguy cơ phát triển Covid-19 nghiêm trọng hoặc tử vong ở người có HIV cao hơn 30% so với những người không bị nhiễm HIV. Gần một phần tư (23,1%) tổng số người nhiễm HIV nhập viện do Covid-19 đã tử vong và nguy cơ phát triển Covid-19 nghiêm trọng hoặc tử vong.

 Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, từ đầu năm 2021 đến đầu tháng 10-2021, có 36 trường hợp người nhiễm HIV tử vong. Điều này cho thấy, người nhiễm HIV cần áp dụng các biện pháp can thiệp để giúp sống khỏe nhất có thể.

Phó giám đốc Sở Y tế Nguyễn Văn Oanh đề nghị, tăng cường sự quan tâm của toàn xã hội đến công tác phòng chống HIV/AIDS, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 để tiếp tục tiến tới mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Để đạt được các mục tiêu 95% số người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình; 95% số người đã chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị ARV và 95% số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng vi-rút ở mức thấp (95-95-95), y tế địa phương rà soát số liệu, giám sát dịch HIV/AIDS, các hoạt động quản lý, chăm sóc, tư vấn người nhiễm tại cộng đồng; triển khai các biện pháp để tránh gia tăng các ca nhiễm HIV do gián đoạn dịch vụ phòng chống HIV/AIDS trong Covid-19.

Cụ thể, hướng dẫn tiếp cận với khách hàng qua các ứng dụng online, tự xét nghiệm HIV; phòng chống dịch Covid-19 tại các cơ sở cung cấp dịch vụ phòng chống HIV/AIDS; đáp ứng khẩn cấp trong lĩnh vực điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bao gồm cả cấp thuốc cho người bệnh mang về và điều trị ARV (cấp thuốc nhiều tháng cho người bệnh). Đồng thời, tăng cường hoạt động truyền thông quảng bá các dịch vụ phòng chống HIV/AIDS qua các kênh truyền thông đại chúng và qua nền tảng trực tuyến, mạng xã hội. Đây sẽ là phương thức phù hợp và hiệu quả không chỉ trong giai đoạn dịch Covid-19 mà cả trong thời gian tới.

Ưu tiên tiêm vắc-xin phòng Covid-19

Cùng với các biện pháp trên, cần tăng cường mô hình tại cộng đồng do cộng đồng triển khai dưới nhiều hình thức đa dạng như qua online, từ xa, lưu động và tự xét nghiệm. Đảm bảo dự trù và cung ứng đủ sinh phẩm xét nghiệm và thuốc ARV, thuốc dự phòng trước phơi nhiễm HIV, Methadone và vật phẩm can thiệp giảm tác hại như bơm kim tiêm, bao cao su.

Thành lập các Đội đáp ứng nhanh với Covid-19 để kết nối với đại diện mạng lưới người nhiễm HIV để đăng tải, chuyển các thông tin, các văn bản liên quan đến phòng chống HIV/AIDS cho các nhóm đối tượng đích và đến người nhiễm HIV kịp thời. Ưu tiên tiêm vắc-xin phòng Covid-19 cho các nhân viên hỗ trợ và nhân viên tiếp cận cộng đồng và cho người nhiễm HIV.

“Cơ sở y tế tiếp tục điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone cho người tiêm. Giám sát hoạt động chăm sóc điều trị người nhiệm HIV tại cơ sở điều trị và cộng đồng; hoạt động phối hợp Lao/HIV. Đặc biệt, đánh giá tiến độ thực hiện các chỉ tiêu hoạt động phòng chống HIV/AIDS năm 2021. Đẩy mạnh các hoạt động phòng chống HIV/AIDS, đảm bảo mọi người được tiếp cận các dịch vụ thiết yếu trong dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS một cách liên tục. Đặc biệt, các dịch vụ điều trị cho người nhiễm HIV bằng thuốc ARV và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone”, Phó giám đốc Sở Y tế Nguyễn Văn Oanh lưu ý.

Bài, ảnh: Phan Hân