Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm xác định: “Bệnh truyền nhiễm là bệnh lây truyền trực tiếp hoặc gián tiếp từ người hoặc từ động vật sang người do tác nhân gây bệnh truyền nhiễm”.
Khoa học đã chứng minh bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây bệnh ở động vật và người gây nên. Nguồn mang mầm bệnh chủ yếu là chó (90%), mèo nuôi (5%) và động vật hoang dã. Khi động vật mắc bệnh dại cào, cắn, liếm vào người, virus từ nước bọt sẽ lây truyền qua da và niêm mạc bị tổn thương. Virus xâm nhập vào cơ thể được nhân lên và hướng tới hệ thần kinh, phá hủy mô thần kinh, gây nên những kích động điên dại và kết thúc bằng cái chết. Động vật sau khi nhiễm virus dại có thời gian ủ bệnh khác nhau tùy thuộc loài, độc lực của virus. Thời gian ủ bệnh ở con vật có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, có thể lâu hơn, nhưng trước 10-15 ngày phát bệnh thường thải virus qua nước bọt, gây nhiễm cho người, gia súc khác qua vết cào, cắn, liếm.
Cụ thể hóa Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, ngày 9-1-2007 Chính phủ ban hành Nghị định số 05/2007/NĐ-CP về việc quy định phòng, chống bệnh dại ở động vật. Ngày 4-8-2009, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) ban hành Thông tư số 48/2009/TT-BNNPTNT hướng dẫn các biện pháp phòng, chống bệnh dại ở động vật (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 19-9-2009).
Việc quản lý chó nuôi được Thông tư 48 quy định rất chặt chẽ, cụ thể. Theo đó, tổ chức hay cá nhân nuôi chó tại các đô thị, nơi đông dân cư, kể cả vùng nông thôn (trừ vùng sâu, vùng xa) đều phải đăng ký với trưởng thôn, trưởng ấp hoặc tổ trưởng dân phố để lập danh sách, trình UBND xã, phường cấp sổ quản lý chó. Sổ quản lý chó phải ghi rõ ngày, tháng, năm sinh; loài, giống, tính biệt, màu lông; ngày gia đình bắt đầu nuôi, thời gian tiêm phòng các loại vắc-xin, số lô… Ngoài việc tiêm phòng bệnh dại cho chó theo quy định của cơ quan Thú y, chủ nuôi phải thường xuyên xích chó, nuôi chó trong nhà, không được thả rông để chó cắn người. Ở các thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư, khi dắt chó ra nơi công cộng phải có dây xích, phải rọ mõm (đối với con dữ) và có người dắt, không để chó đi lang thang ngoài đường, phố làm mất vệ sinh. Ngoài ra, các địa phương cấp xã, phường phải có sổ ghi chép số lượng chó nuôi, loài giống; hàng năm, vào tháng 3, thú y cấp xã phải thống kê số lượng chó, mèo nuôi trên địa bàn để báo cáo cho Trạm Thú y cấp quận, huyện, thị nhằm xây dựng kế hoạch tiêm phòng chung…
Tại Bến Tre, theo ông Lê Tấn Hữu-Chi Cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh: Chi cục đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng xây dựng kế hoạch thực hiện Thông tư 84 của Bộ. Trong khi chờ các văn bản hướng dẫn thực hiện, Chi cục rất mong sự hỗ trợ tích cực của mỗi hộ gia đình có nuôi chó (mèo) việc kê khai, đăng ký. Qua tìm hiểu của phóng viên, trước đây, công tác tiêm ngừa bệnh dại cho chó đã được cơ quan thú y tuyên truyền, nhắc nhở đến tận hộ gia đình và đạt được một số kết quả nhất định. Ở khu vực trung tâm thành phố Bến Tre và các xã lân cận, nhiều người đã tiến hành tiêm ngừa hàng năm cho vật nuôi (chó) của mình. Ở khu vực thị trấn, xã thuộc vùng nông thôn, khá nhiều người còn thờ ơ, chưa thực hiện đúng việc tiêm ngừa (con số này chưa thống kê được). Hiện tại, chi phí cho thuốc tiêm ngừa 7 bệnh (gồm dại, dịch tả, viêm gan, sinh sản…) đối với một con chó nuôi khoảng 65 ngàn đồng (mỗi năm tiêm một lần).
Tìm hiểu nguyên nhân, đa số những người này đều thiếu hiểu biết về tác hại của bệnh dại nên chủ quan, không thực hiện tiêm ngừa, có chủ nuôi do hoàn cảnh kinh tế khó khăn nên “phớt lờ”; một số người nuôi chó nhằm tận dụng thức ăn thừa để sau này đem bán lấy tiền hoặc đổi lấy các vật dụng sinh hoạt gia đình (chiếu, nồi, thau, chão…) với những người thu mua chó dạo, do vậy họ chưa ý thức cao trong phòng, chống bệnh dại. Dò hỏi một số tổ trưởng, trưởng khu phố ở một số phường trong TP Bến Tre các anh đều không nắm rõ được khu vực mình quản lý có bao nhiêu hộ nuôi chó, số lượng vật nuôi là bao nhiêu…
Quản lý chó nuôi, thực hiện triệt để các biện pháp phòng bệnh, chống dịch, ngoài sự phối hợp đồng bộ của cơ quan chức năng, thì ý thức, trách nhiệm của chủ vật nuôi là cần thiết. Cụ thể, mỗi chủ vật nuôi cần nên tích cực đăng ký kê khai việc nuôi chó với tổ dân phố, ấp để góp phần phòng chống bệnh dại gây ra từ chính loài vật này.