|
| Tổng thống Serbia Boris Tadic (trái) bắt tay người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Điện Kremlin hôm 25/1. Ảnh Reuters. |
Các lãnh đạo Serbia hôm nay (25/1) đã kí thỏa thuận cho phép Nga kiểm soát công ty dầu mỏ độc quyền của Serbia cũng như được quyền xây dựng đường ống dẫn khí chính tới các thị trường châu Âu qua lãnh thổ nước này.
Theo thỏa thuận mới kí kết tại Moscow, tập đoàn khí đốt độc quyền Nga Gazprom được quyền mua 51% cổ phần của công ty dầu mỏ và khí đốt Serbia NIS với một khoản tiền chưa được tiết lộ. Tháng trước, Gazprom đề xuất giá mua ban đầu là 400 triệu Euro, một cái giá mà các nhà phân tích miêu tả là thấp hơn nhiều so với giá trị thực của số cổ phần trên ngoài thị trường.
NIS là công ty dầu mỏ quốc doanh đang thống trị thị trường Serbia. Công ty hiện độc quyền trong lĩnh vực lọc hóa dầu và có một mạng lưới gần 500 trạm xăng trên toàn quốc. Các chuyên gia ước tính tổng trị giá của NIS dao động trong khoảng 1 - 2 tỉ Euro.
Tại Moscow, Tổng thống Serbia Boris Tadic và Thủ tướng thân Nga Vojislav Kostunica của nước này cũng đã kí thỏa thuận cho phép Gazprom đặt một nhánh của đường ống khí đốt South Stream qua Serbia và biến nước này trở thành một điểm trung chuyển quan trọng đối với các nguồn cung cấp nhiên liệu.
Giới phân tích bình luận rằng thỏa thuận trên đánh dấu thắng lợi của Nga trong "cuộc chiến đường ống nhiên liệu" với Liên minh châu Âu (EU). Lo lắng về sự phụ thuộc vào khí đốt Nga, EU đã tìm cách phát triển dự án đường ống khí đốt Nabucco, đối thủ của dự án South Stream, nhằm đưa khí đốt từ Trung Á, qua Thổ Nhĩ Kỳ tới châu Âu. Tuy nhiên, EU đang gặp khó khăn trong việc tìm đủ nguồn cung nhiên liệu nhằm thực hiện kế hoạch này.
Các thỏa thuận được kí kết 9 ngày trước khi bắt đầu vòng bỏ phiếu cuối cùng quyết định ứng viên thân phương Tây hay ứng viên thân Nga sẽ đắc cử ghế tổng thống Serbia.
Phó Thủ tướng thứ nhất Nga Dmitry Medvedev tuyên bố: "Mối quan hệ chính trị gần gũi của chúng ta hôm nay đã chuyển hóa thành những thành quả kinh tế. Đây là một bước đột phá".
Tại lễ kí kết, Tổng thống Nga Vladimir Putin tái khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của Moscow đối với quan điểm của Belgrade về việc tỉnh Kosovo thuộc Serbia đòi ly khai. Cộng đồng người Albania chiếm đa số ở Kosovo vốn được Mỹ và một số nước phương Tây hậu thuẫn, muốn tỉnh trở thành một quốc gia độc lập. Tuy nhiên, chính phủ Serbia hiện cực lực phản đối kế hoạch này.
Phát biểu trước giới truyền thông, Tổng thống Serbia Tadic quả quyết nếu không có sự ủng hộ của Nga, nước này "sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc bảo vệ lập trường về Kosovo".