Quyết liệt hành động chống khai thác hải sản bất hợp pháp

Hoạt động của ngư dân tại Cảng cá Ba Tri.

Tăng cường quản lý đội tàu

Bến Tre có đội tàu khai thác, với 3.443 tàu cá, trên 19 ngàn ngư dân khai thác trực tiếp trên biển. Trong đó, tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên hoạt động vùng khơi 2.055 chiếc. Tỷ lệ tàu trên 15m lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đến nay đã đạt trên 97%. Công tác cấp xác nhận, chứng nhận thủy sản phục vụ truy xuất nguồn gốc đúng quy định.

Những năm qua, tỉnh triển khai nhiều giải pháp nhưng trong năm 2022, lực lượng chức năng đã phát hiện 32 lượt tàu khai thác vượt qua ranh giới, xử phạt hành chính đối với 3 thuyền trưởng khai thác vượt ranh giới, tổng tiền phạt trên 100 triệu đồng. Kết quả công tác quản lý nhóm tàu có chiều dài dưới 15m đạt tỷ lệ thấp (đăng kiểm trên 31%, giấy phép gần 22%). Còn xảy ra 3.527 lượt, với 967 tàu mất tín hiệu kết nối trên biển, trong đó có 526 tàu mất tín hiệu trên 10 ngày.

Tại hội nghị trực tuyến công bố “Kế hoạch hành động chống khai thác IUU, chuẩn bị làm việc với đoàn thanh tra của Ủy ban EC lần thứ 4” do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhận định: “Việt Nam vẫn còn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Đây là một trong những lý do mà “thẻ vàng” thủy sản chưa gỡ được”.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Cảnh cho rằng, hiện nay, một trong những lý do dẫn đến việc vẫn còn nhiều tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài là do vùng biển gần bờ Việt Nam đã hết cá, sản lượng, chất lượng đều thấp. Tỉnh kiến nghị và ủng hộ chủ trương cắt giảm số lượng tàu cá trong thời gian tới. Qua rà soát, hầu hết các vụ tàu cá trong tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài đều thường xuyên hoạt động, lưu trú, xuất bến ngoài tỉnh. Do đó, công tác quản lý nhóm tàu cá này đang bộc lộ nhiều hạn chế, thiếu chặt chẽ ở cả hai đầu nơi đi và nơi đến. Bến Tre kiến nghị các địa phương ven biển cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong công tác giám sát tàu cá hoạt động trên biển.

Hiện nay, toàn tỉnh có 1.753/2.545 tàu thuộc diện bắt buộc đã thực hiện thủ tục đăng kiểm, giảm 0,96% so với thời kỳ cuối năm 2022. Cấp giấy phép khai thác 2.297/3.442 tàu, đạt 66,72%, tăng 0,14% so với thời điểm cuối năm 2022. Chi cục Thủy sản tỉnh đang lập hồ sơ thông báo xóa đăng ký 389 tàu. Tỉnh quyết tâm đến cuối tháng 5-2023 sẽ hoàn thành việc rà soát, cấp phép khai thác cho các đội tàu. Đồng thời, hoàn thành việc đăng ký, đăng kiểm, đánh dấu tàu cá, cấp giấy phép khai thác, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, nhằm tăng cường kiểm soát tàu cá và phục vụ công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản.

180 ngày cao điểm

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đánh giá: “Thẻ vàng” ảnh hưởng rất lớn đến xuất khẩu thủy sản, vị thế của thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế. Nếu không gỡ được “thẻ vàng” sẽ ảnh hưởng đến đời sống ngư dân, ảnh hưởng đến ngành thủy sản, vị thế của đất nước. Quyết định số 81/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về ban hành kế hoạch hành động chống khai thác IUU, chuẩn bị làm việc với đoàn thanh tra của Ủy ban EC lần thứ 4 thể hiện sự quyết tâm trong việc triển khai kế hoạch 180 ngày cao điểm hành động chống khai thác IUU, tháo gỡ “thẻ vàng”.

Sau 5 năm bị “thẻ vàng” về khai thác hải sản bất hợp pháp, Việt Nam đã nỗ lực tháo gỡ những khuyến nghị của EC. Dù vậy, sản lượng hải sản giám sát, truy xuất còn thấp. Vẫn còn tình trạng ngư dân chưa tuân thủ việc ghi nhật ký hoặc ghi đối phó, không duy trì hoạt động của thiết bị giám sát hành trình, tàu cá vẫn vi phạm vùng biển nước ngoài. Những việc này tồn tại nhiều năm nay, đòi hỏi các địa phương phải quyết liệt tháo gỡ.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Cảnh xác định khắc phục các hạn chế về khai thác IUU theo khuyến nghị của Ủy ban EC là nhiệm vụ trọng tâm đặt ra từ nay đến tháng 5-2023 (trước khi đoàn thanh tra của Ủy ban EC vào). UBND tỉnh xác định rõ nhiệm vụ trước mắt và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, địa phương về chống khai thác IUU, là khắc phục các khuyến nghị của Ủy ban EC, phải chấm dứt tình trạng tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài. Có như vậy, mới góp phần cùng cả nước gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban EC, hướng đến xây dựng nghề cá có trách nhiệm, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Trên tinh thần đó, các ngành tỉnh, chính quyền cấp huyện, xã tập trung quán triệt, chỉ đạo thực hiện kế hoạch hành động 180 ngày của Chính phủ, của tỉnh về chống khai thác IUU. Tùy vào tình hình thực tế, mỗi địa phương phải xây dựng kế hoạch cụ thể, phân công rõ người, rõ việc. Cấp tỉnh tăng cường kiểm tra các huyện. Huyện kiểm tra, hướng dẫn cấp xã để kịp thời tháo gỡ vướng mắc. Huyện chủ động phối hợp với ngành chuyên môn của tỉnh, phấn đấu trong thời gian 3 tháng tới hoàn tất các hồ sơ thủ tục liên quan chống khai thác IUU. Các đơn vị liên quan tập trung rà soát, tuyên truyền, vận động để thực hiện đạt mục tiêu đăng ký, đăng kiểm tàu cá; kiểm soát nghiêm túc tàu ra vào cảng.

Bài, ảnh: Phan Hân