Phụ nữ cần quan tâm phòng ngừa loãng xương

Giáo sư y khoa Nguyễn Văn Tuấn, đến từ Đại học New South Wales (Úc) vừa có buổi nói chuyện về “Loãng xương - những vấn đề thực tế ở Việt Nam” cho nhân viên ngành y tế Bến Tre. Nhiều câu hỏi liên quan đến việc điều trị loãng xương ở Bến Tre hiện nay đã được Giáo sư Tuấn giải đáp, chia sẻ.

Phơi nắng để bổ sung vitamin D giúp hấp thu canxi

Tầm quan trọng của loãng xương thể hiện qua ba tiêu chí: sự phổ biến trong cộng đồng, nguy cơ biến chứng và gãy xương, chi phí điều trị cao (bao gồm chi phí điều trị, thuốc men, chi phí cho người chăm sóc, đồng thời bệnh nhân bị hạn chế đi lại trong một thời gian dài). Ở Việt Nam, hiện có khoảng 30% phụ nữ trên 50 tuổi và 10% nam giới trên 50 tuổi trong cộng đồng bị loãng xương, tương đương khoảng 6 triệu người.

Xương có các thành phần gồm 15% chất keo, 65% canxi và các muối, nước… Loãng xương xảy ra âm thầm, dẫn tới hệ quả gãy xương, gãy xương nhiều lần, tử vong. Tất cả các trường hợp gãy xương (ngoại trừ gãy xương ngón tay, ngón chân) đều tăng nguy cơ tử vong. Loãng xương cũng là hệ quả của tích lũy nhiều phơi nhiễm trong quá khứ từ yếu tố môi trường, hormone, lối sống, gene. Đặc biệt, phụ nữ Việt Nam có thân hình mảnh khảnh, cân nặng thấp, thiếu vitamin D dễ bị loãng xương. Theo một nghiên cứu của Giáo sư Tuấn, tại TP. Hồ Chí Minh có 50% phụ nữ thiếu vitamin D, ở Hà Nội là 90%, do đó, nguy cơ gãy xương cao. Vitamin D có vai trò rất quan trọng trong phòng ngừa loãng xương. Nó giúp hấp thu canxi, được sản sinh ra khi phơi nắng dưới ánh mặt trời.

Cần phân biệt hai nhóm yếu tố nguy cơ, một nhóm có thể can thiệp được là thiếu canxi, vitamin D, ít vận động thể lực và nhóm kia không thể can thiệp được như cao tuổi, nữ, di truyền. Quan trọng là lối sống như không hút thuốc lá, dinh dưỡng chế độ ăn uống đầy đủ canxi và vitamin D, không nên ăn nhiều thịt đỏ, không uống nhiều nước ngọt. Do đó, phụ nữ cần phải quan tâm đến chế độ ăn uống, phơi nắng và vận động thể lực.

Xác định có mắc bệnh loãng xương

Gãy xương là một vấn nạn y tế cộng đồng hiện nay, vì gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, tử vong và làm hao tổn ngân sách quốc gia. Định nghĩa và chẩn đoán loãng xương dựa vào các phương pháp định lượng sức mạnh và thẩm định cấu trúc của xương. Loãng xương là một bệnh có thể ngăn ngừa được, vì các yếu tố nguy cơ có liên quan đến lối sống và chế độ dinh dưỡng, tức những yếu tố mà mỗi cá nhân có thể tự mình kiểm soát.

Xét nghiệm lâm sàng để thẩm định loãng xương ở nữ và nam thường tập trung vào hai khía cạnh chính: thứ nhất là định lượng mức độ nghiêm trọng của bệnh dựa vào mật độ xương (MĐX), và trong vài trường hợp xét nghiệm các chỉ số chu chuyển của xương bằng các marker sinh hóa; thứ hai là xét nghiệm các nguyên nhân hạng hai có liên quan đến sự mất xương.

Theo Quỹ Loãng xương Quốc gia của Mỹ, đề nghị xét nghiệm MĐX cho những phụ nữ sau đây: tất cả những phụ nữ sau mãn kinh, dưới 65 tuổi, có một trong những yếu tố nguy cơ như tiền sử gãy xương ở tuổi sau 30, có thân nhân (cha mẹ, anh chị em) từng bị gãy xương, người da trắng, cao tuổi, phụ nữ, mất trí nhớ, sức khỏe yếu, hút thuốc lá, trọng lượng thấp dưới 47kg, thiếu kích thích tố nữ (estrogen deficiency), mãn kinh sớm (trước tuổi 45) hay do giải phẫu, thời gian tiền mãn kinh kéo dài hơn 1 năm, thiếu canxi, nghiện rượu bia, suy yếu thị lực, hay bị té ngã, thiếu vận động cơ thể; tất cả phụ nữ 65 tuổi trở lên, bất kể có hay không có một yếu tố nguy cơ nào; phụ nữ sau mãn kinh với tiền sử gãy xương; phụ nữ muốn được điều trị phòng chống loãng xương, và nếu xét nghiệm MĐX cho thấy họ có MĐX thấp; phụ nữ đã từng được điều trị bằng thay thế hormone (HRT) trong một thời gian dài (trên 10 năm).

Mục tiêu điều trị loãng xương theo Giáo sư Tuấn là giảm nguy cơ gãy xương, tăng MĐX, giảm chu chuyển xương và giảm tử vong.