Phát triển hợp tác xã kiểu mới

Sở Công Thương hỗ trợ hợp tác xã trưng bày, tiêu thụ sản phẩm đặc sản Bến Tre.

Nâng chất tiêu chí

Theo TS. Trần Minh Hải - Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Tư vấn kinh tế hợp tác Trường Cán bộ quản lý nông nghiệp và phát triển nông thôn 2 nhận định, Bến Tre là một trong 2 tỉnh trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long  được đánh giá rất năng động về phát triển HTX và quan tâm ban hành nhiều chính sách thiết thực trong hỗ trợ HTX.

Sau 3 năm liên tiếp hỗ trợ tỉnh phát triển HTX, đến nay, Trường Cán bộ quản lý nông nghiệp và phát triển nông thôn 2 hỗ trợ tư vấn cho tỉnh 26 mô hình HTX kiểu mới (trong đó có 3 HTX thành lập vào cuối năm 2020). Trong 23 HTX đã hoạt động, trường đánh giá có 14 HTX hoạt động khá, tốt, mang lại lợi ích cho thành viên, chiếm 60%; 5 HTX hoạt động trung bình; 4 HTX hoạt động cho có hình thức.

Bên cạnh mặt được, TS. Trần Minh Hải cho rằng, ở một vài HTX hiện chỉ còn 1 thành viên trong ban quản trị hoạt động hoặc hoạt động mang tính chất cá nhân, gây mâu thuẫn nội bộ trong thành viên HTX. Trong hội đồng quản trị, ban giám đốc HTX có cơ cấu nhiều doanh nghiệp (DN) nhưng những DN này không ở địa phương, không hiểu tâm tư thành viên HTX, khiến thành viên nông dân đang dần quay lưng. Một số địa phương sau khi hoàn thành tiêu chí số 13 trong Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới không còn quan tâm với việc phát triển HTX. 

Để khắc phục tồn tại nêu trên, TS. Trần Minh Hải đề xuất các giải pháp chủ yếu trong thời gian tới. Đó là củng cố, quán triệt lại công tác lãnh đạo, chỉ đạo trong hỗ trợ việc phát triển HTX sau đại hội Đảng các cấp. Cấp ủy cần có những buổi sinh hoạt chuyên đề chia sẻ, hoặc nhân rộng các mô hình, cách làm hay trong và ngoài tỉnh (có thể kể đến như mô hình Nông hội ở Gia Lai, mô hình Hội quán ở Đồng Tháp). Qua đây, giúp người dân quan tâm tìm hiểu thông tin, gắn kết nhau hơn và rất dễ đồng thuận vào HTX; đồng thời giúp các cấp chính quyền địa phương, các đoàn thể gắn kết, kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, tháo gỡ vướng mắc để phát triển HTX; khuyến khích nhiều ngành khác quan tâm, cùng tham gia. 

Xây dựng mô hình điểm

Trong giai đoạn hiện nay, để phát triển mạnh các HTX thì ưu tiên đầu tư các hạng mục phi công trình như bản đồ thổ nhưỡng cho cây trồng; nghiên cứu chợ đầu mối nông thủy sản để phát triển một số hạng mục (như sơ chế nông thủy sản...) hoặc nghiên cứu hình thành thêm chợ đầu mối cây giống, hoa kiểng để tập trung, liên kết những HTX trên địa bàn nhằm nâng cao năng lực trong việc chuẩn hóa các điều kiện, tiêu chuẩn sản phẩm cây giống và đáp ứng nhu cầu cây giống về số lượng, chất lượng cho các đơn hàng có quy mô lớn sắp tới.

Trong lựa chọn xây dựng các mô hình HTX điểm theo Quyết định số 167/QĐ-TTg, có 2 hướng phát triển HTX: HTX chuyên ngành hoặc HTX đa ngành, đa mục tiêu, đa thành viên. Đặc biệt, chú trọng quan tâm kho mát, kho lạnh phục vụ cho xuất khẩu nông sản; xây dựng vùng nguyên liệu sản xuất nông sản tập trung và gắn kết với DN. Một công trình mềm khác là thống kê và dự báo về thị trường nông sản. “Qua việc nghiên cứu kỹ các khó khăn, thuận lợi của thị trường xuất khẩu, chúng ta có thể tìm ra những mô hình thích hợp để xây dựng HTX điểm của Chính phủ, của địa phương theo Quyết định số 167/QĐ-TTg”, TS. Trần Minh Hải nêu ví dụ.

Chuẩn bị nguồn nhân lực như đào tạo lực lượng chuẩn bị vào làm trong HTX, đội ngũ chuyên gia tư vấn HTX cấp tỉnh, huyện, Trường Cán bộ quản lý nông nghiệp và phát triển nông thôn 2 đã đưa Bến Tre vào danh sách để triển khai công tác đào tạo nguồn nhân lực hỗ trợ, nhân lực quản lý HTX trong thời gian tới. Phía tỉnh cần chuẩn bị kinh phí để triển khai các lớp đào tạo giám đốc HTX; đào tạo kết nối giữa DN và HTX… bởi thực tế có nhiều DN và HTX muốn hợp đồng gắn kết nhưng chưa thực hiện được.

Xác định dịch vụ nông nghiệp là hoạt động nòng cốt của HTX nhưng cần phát triển thêm các dịch vụ đời sống. Hiện nay các HTX Mỹ Hòa, Châu Hòa, Thạnh Phú Đông, Thới Thạnh, An Phú Trung… có nhiều dịch vụ hoạt động rất hay, bắt nguồn từ việc thăm dò nhu cầu, lấy ý kiến của người dân, thành viên HTX.

Để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế hợp tác, HTX theo hướng bền vững, Liên minh HTX tỉnh đã đề xuất tăng cường công tác đào tạo năng lực quản trị, điều hành cho cán bộ chủ chốt của các HTX, đặc biệt là kiến thức quản trị kinh doanh, kiến thức bán hàng. Bên cạnh đó, ưu tiên cho HTX sử dụng quỹ đất để phục vụ sản xuất, kinh doanh. Ngoài quỹ hỗ trợ HTX, Liên minh HTX tỉnh cũng kiến nghị UBND tỉnh có cơ chế tài chính, chính sách tín dụng ưu đãi cho các HTX tham gia chuỗi liên kết.

Bài, ảnh: Cẩm Trúc