Những sáng kiến mới trong chế biến dừa

Theo báo cáo của Sở Công thương, năm 2009, các sản phẩm chủ yếu của tỉnh, trong đó, đặc biệt có các sản phẩm chế biến từ dừa đều có sự tăng trưởng đạt và vượt chỉ tiêu. Như: sản lượng cơm dừa nạo sấy đạt hơn 44 ngàn tấn, tăng trên 26%; kẹo dừa đạt 28 ngàn tấn, tăng trên 22%; chỉ xơ dừa đạt hơn 68 ngàn tấn, tăng hơn 28%, than thiêu kết đạt trên 26 ngàn tấn, tăng gần 4%... (so với năm 2008).

Vài năm gần đây, nhiều doanh nghiệp Bến Tre đã áp dụng nâng cấp công nghệ chế biến sản phẩm dừa xuất khẩu. Tính ưu việt của sản phẩm ngày càng được khẳng định bởi độ đẹp, bền, sạch, giá rẻ hơn, giúp mở rộng đầu ra tại các thị trường trong và ngoài nước.

Việc phát triển công nghệ chế biến tổng hợp các loại sản phẩm từ trái dừa hiện nay như chỉ xơ dừa, cơm dừa nạo sấy, thạch dừa, kẹo dừa, dầu dừa, thảm dừa, dây thừng, giá thể ươm cây giống, than thiêu kết… không chỉ phát huy hiệu quả kinh tế và xã hội cho người trồng dừa mà còn hạn chế việc xuất dừa thô, khai thác tối đa các giá trị từ trái dừa, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, tạo thế cạnh tranh lành mạnh.

Vào đầu những năm 80, ngành sản xuất chỉ xơ dừa của Bến Tre hoạt động chủ yếu bằng cách du nhập các thiết bị máy móc còn cồng kềnh, thô sơ với kết cấu phức tạp, tốn nhiều công lao động và thải nhiều khói bụi, tiếng ồn gây ô nhiễm môi trường nhưng năng suất chỉ đạt khoảng 2 tấn chỉ/ngày. Ngày nay, việc cải tiến kỹ thuật và công nghệ của các thiết bị máy móc phù hợp với điều kiện sản xuất là khâu quan trọng quyết định năng suất và chất lượng sản phẩm đầu ra. Từ những trăn trở đó, năm 2007, anh Ngô Minh Hùng - Phó Trưởng Phòng Kinh doanh của Công ty Cổ phần Sản xuất chế biến chỉ xơ dừa 25-8 đã tự mày mò nghiên cứu và cải tiến thành công chiếc máy đập tướt chỉ xơ dừa liên hợp, tích hợp nhiều công năng và mang lại hiệu quả kinh tế cao với năng suất bình quân đạt 6 tấn/ngày, máy ít bị hư hỏng và tiết kiệm đến phân nửa công lao động. Hiện sáng kiến này đang được nhiều cơ sở sản xuất chỉ xơ dừa trong và ngoài tỉnh áp dụng, giúp hạ giá thành, nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm xuất khẩu trên thị trường. Mới đây nhất là sáng kiến ứng dụng công nghệ vào sản xuất dây thừng từ chỉ xơ dừa và giá thể ươm cây giống, hoa kiểng từ chỉ và mụn dừa của DNTN Hưng Long (Mỏ Cày Bắc) đã gây chú ý nhiều người. Bởi sản phẩm mới đã được xuất khẩu ra các nước: Nhật Bản, Canada, Hàn Quốc… So với phương pháp xe dây thừng theo kiểu thủ công truyền thống, bán thủ công, công nghệ mới được cải tiến với dây chuyền sản xuất gồm hệ thống máy xe, máy ép linh kiện đã tạo ra năng suất tăng gấp đôi và tiết kiệm đến 2/3 chi phí nhân công lao động. Còn với mô hình sản xuất giá thể ươm cây giống và hoa kiểng, gồm hệ thống máy sấy mụn dừa, máy ép giá thể của Công ty TNHH Dừa Xanh, dự kiến sản xuất đến 2.000 tấn thành phẩm từ việc tận dụng lượng mụn và chỉ xơ dừa.

Doanh nghiệp tư nhân Thanh Bình (An Hiệp) là doanh nghiệp đầu tiên của tỉnh hoàn thiện thiết bị cơ giới hóa dây chuyền sản xuất thảm chỉ xơ dừa. Bằng việc ứng dụng hệ thống băng tải mụn dừa, máy đảo trộn chỉ xơ dừa trên sân phơi đã thay thế cho 14 công nhân trước đây và nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đa dạng mẫu mã, giá sản phẩm cũng giảm 10% sau những lần cải tiến, giúp tăng khả năng cạnh tranh.

Đối với ngành sản xuất cơm dừa nạo sấy, người đầu tiên có công đưa ra các giải pháp giúp cải tiến máy móc, thiết bị là ông Cù Văn Thành - Giám đốc Nhà máy chế biến dừa Thành Vinh. Cách nay 5 năm, phụ phẩm nông nghiệp như vỏ trấu bị đổ xuống sông gây ô nhiễm môi trường trong khi giá nhiên liệu cung ứng sản xuất như dầu và than đá tăng cao, ông Thành đã mạnh dạn nghiên cứu lò hơi đốt trấu, chi phí thấp hơn 30% so với đốt than đá trước đó. Chính ông còn nghiên cứu phương pháp sấy cơm dừa bằng lò quay. Và, hiện cơ sở đang áp dụng chương trình sản xuất sạch hơn, đạt nhiều lợi ích là tận dụng tất cả các phụ phẩm trong quá trình sản xuất, giảm thiểu chất thải ra môi trường và tăng hiệu quả kinh tế cho doanh nghiệp. Trong năm, doanh nghiệp đã sản xuất khoảng 6 ngàn tấn cơm dừa, chiếm sản lượng đáng kể so toàn tỉnh. Ông Thành còn cho biết, công ty đang thử nghiệm phương pháp mới tạo năng lượng nhiệt cho lò đun bằng cách tận dụng gáo dừa tạo nhiệt. Phương pháp này còn mang lại lợi nhuận khác cho doanh nghiệp bởi nguồn thu từ việc xuất khẩu sản lượng than tương ứng.

Mặc dù còn non trẻ, song, ngành sản xuất, chế biến các sản phẩm từ dừa không ngừng phát triển cả về lượng và chất, thông qua nhân tố chủ yếu là con người với những sáng kiến cải tiến đáng trân trọng và cần tiếp tục phát huy trong tương lai.