Nhiều khó khăn trong quản lý, điều hành khai thác chợ

Sau 2 năm thực hiện chủ trương xã hội hóa chợ nông thôn theo Quyết định số 02 ngày 22-1-2013 của UBND tỉnh, hàng loạt chợ mới được xây cất khang trang, chợ cũ được nâng cấp, cải tạo, đưa vào hoạt động có hiệu quả. Tuy nhiên vẫn còn một số chợ do còn nhiều bất cập trong quy trình tổ chức đầu tư, khai thác, quản lý nên đã xảy ra tình trạng xây xong không nhóm được, tranh chấp khiếu kiện kéo dài, gây mất an ninh trật tự ở nhiều địa phương.

Chợ xây xong nhưng không nhóm được

Theo Sở Công Thương, tính đến nay, toàn tỉnh có 170 chợ, gồm 3 chợ hạng 1, 11 chợ hạng 2, 156 chợ hạng 3 và 3 chợ tạm. Trong đó, có 26 chợ hạng 3 do doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) đầu tư xây mới và đang quản lý khai thác. Từ năm 2011 đến nay, đã xây mới, nâng cấp 57 chợ và 2 siêu thị với tổng vốn đầu tư 315 tỷ đồng.

Qua khảo sát cho thấy, hiện có 14 chợ xây xong nhưng chưa đưa vào hoạt động, do nhiều nguyên nhân: chọn vị trí chưa phù hợp, có sự tranh chấp giữa nhà đầu tư, tiểu thương trong việc thuê mặt bằng, thu phí… Cụ thể như ở huyện Bình Đại, 2 chợ Định Trung và Lộc Thuận dù các bên có liên quan nhiều lần trao đổi nhưng vẫn chưa thống nhất vấn đề thu phí.

Ở Châu Thành, chợ Tân Phú thì vướng mắc vấn đề thu phí; chợ An Hiệp do công tác di dời; chợ Quới Sơn thì vắng khách.

Tại huyện Giồng Trôm, chợ Cái Mít ở xã Thạnh Phú Đông thì việc thu phí gặp nhiều khó khăn, nhiều hộ kinh doanh không chịu đóng phí bởi cho rằng chợ đầu tư theo hình thức BOT nên doanh nghiệp thu phí không hiệu quả vì không có kinh phí thực hiện để quản lý. Chợ Mỹ Lồng, xã Mỹ Thạnh thì nhiều hộ kinh doanh chưa đồng thuận trong công tác quản lý của chủ đầu tư với lý do thu phí quá cao, xảy ra tranh chấp như đóng cửa quầy của hộ tiểu thương nên xảy ra tình trạng khiếu kiện...

Các huyện còn lại, chợ Giồng Dầu, xã Tân Thanh Tây, huyện Mỏ Cày Bắc, do Công ty TNHH đầu tư phát triển và thương mại WIN đầu tư xây mới từ năm 2014 nhưng hiện nay nhà đầu tư đã tạm dừng công trình, chưa xây dựng đủ các hạng mục theo thiết kế, chưa hoàn chỉnh hồ sơ, do không còn khả năng tài chính nên dẫn đến khai thác không hiệu quả. Chợ Ba Vát, xã Phước Mỹ Trung do các hộ kinh doanh trong chợ thay đổi ý kiến đề nghị qua Tết Nguyên đán 2016 mới khởi công nên hiện công trình tạm dừng, làm ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng của nhà đầu tư.

Chợ xã Bình Khánh Đông, huyện Mỏ Cày Nam, do DNTN Kiều Nga đầu tư năm 2011 nhưng gặp khó khăn trong việc thu phí, quản lý, khai thác không hiệu quả... nên buông bỏ quản lý, khai thác. Chợ An Bình do xã An Định quản lý, sau khi đầu tư, việc thu phí gặp nhiều khó khăn, do chưa có sự đồng thuận của các hộ tiểu thương.

Tại huyện Thạnh Phú, chợ Giồng Luông, xã Đại Điền đã thay đổi chủ đầu tư và đang tiếp tục xây dựng các hạng mục còn lại, dự kiến cuối năm 2015 hoàn thành. Chợ cá Tân Phong, xã Tân Phong, hiện một số hộ kinh doanh trong chợ vẫn còn xảy ra mâu thuẫn với doanh nghiệp như không ký hợp đồng, không đóng phí chợ, do bức xúc trong công tác điều hành, quản lý của doanh nghiệp nên xảy ra khiếu kiện liên tục giữa các hộ tiểu thương với nhà đầu tư...

Các giải pháp tháo gỡ

Có thể nói, từ khi có Quyết định số 02 của UBND tỉnh đã tạo điều kiện cho việc đầu tư xây dựng chợ trong tỉnh cả về quy trình, thủ tục, chính sách để thu hút đầu tư. Thực tế, đã thu hút được 4 doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng, kinh doanh, quản lý 5 chợ như: chợ Hữu Định (Châu Thành), chợ Giồng Dầu, xã Tân Phú Tây (Mỏ Cày Bắc), chợ Giồng Luông, chợ cá Tân Phong (Thạnh Phú), chợ Lộc Thuận (Bình Đại). Trong đó, có chợ được công nhận tiêu chí số 7 nông thôn mới (Hữu Định). Ngoài ra còn có chợ Cầu Xây (Ba Tri) đã được UBND tỉnh cho bổ sung quy hoạch phát triển thương mại, đang triển khai thực hiện. Từ đây cho thấy, quy định về quy trình đầu tư xây dựng chợ được ban hành kèm theo Quyết định số 02 của UBND tỉnh đã tạo cơ sở pháp lý cho các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây chợ, góp phần phát triển hạ tầng thương mại theo hướng văn minh, hiện đại; đồng thời hỗ trợ các địa phương hoàn thành tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

Tuy nhiên, trong quá trình đầu tư vẫn còn xảy ra một số mâu thuẫn, khó khăn, vướng mắc giữa nhà đầu tư, các hộ kinh doanh trong chợ và chính quyền địa phương chung quanh về thủ tục pháp lý, quy trình đầu tư, thu phí quản lý nhưng không được kịp thời giải quyết ráo rẽ, làm phát sinh khiếu nại kéo dài.

Trao đổi vấn đề này, ông Trương Minh Nhựt - Giám đốc Sở Công Thương cho biết sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền rộng rãi trong nhân dân, nhất là các hộ kinh doanh các chợ để hiểu và nắm rõ các chủ trương của Nhà nước trong công tác xã hội hóa đầu tư xây dựng chợ. Giải tỏa tâm lý ỷ lại vào sự bao cấp của Nhà nước như trước đây nhằm tạo sự đồng thuận trong nhân dân khi thực hiện chủ trương cho doanh nghiệp đầu tư xây chợ trong điều kiện ngân sách nhà nước còn hạn hẹp không thể đầu tư xây chợ. Các địa phương cần thống nhất quan điểm, chủ trương và quy trình trong đầu tư xây dựng mới chợ nhằm tránh tình trạng xảy ra sai sót, nhất là khâu vận động lấy ý kiến thống nhất của các hộ tiểu thương.

Các huyện cũng phải khẩn trương và kiên quyết giải quyết dứt điểm các chợ tự phát buôn bán dọc theo lề đường, lấn chiếm hành lang an toàn giao thông để thu hút số người buôn bán này vào chợ mới, chấm dứt tình trạng người dân theo thói quen mua hàng dọc theo đường không đảm bảo an toàn giao thông. Khi phát triển chợ mới, các huyện cần chú ý về thói quen, phong tục tập quán của người địa phương để quy hoạch xây dựng cho phù hợp. Tránh lãng phí và phản ứng của dư luận xã hội, của các hộ tiểu thương đang kinh doanh tại chợ cũ. Các địa phương cần rà soát lại toàn bộ mạng lưới chợ trên địa bàn, kịp thời hỗ trợ các nhà đầu tư di dời các hộ tiểu thương sang kinh doanh tại chợ mới. Có giải pháp quyết liệt để khai thác các chợ mới xây dựng có hiệu quả hơn, tránh lãng phí, giúp nhà đầu tư nhanh chóng hoàn thành thủ tục pháp lý.

Các doanh nghiệp, HTX cần quan tâm về quản lý không nên ỷ lại vào sự hỗ trợ từ phía Nhà nước mà cần tự thân vận động, tránh dùng các biện pháp cứng rắn để giải quyết các mâu thuẫn phát sinh. Nhà đầu tư không nên chủ quan, nóng vội trong đầu tư, khai thác, mà phải tuân thủ đúng quy trình theo Quyết định số 02 của UBND tỉnh.