Châu Âu sắp bước vào mùa đông
và trên khắp lục địa nửa tỷ dân này, nhiều người chuẩn bị bật máy sưởi. Tuy
nhiên, mỗi khi lò sưởi được bật lên thì đó lại chính là lời nhắc nhở rằng 1/4
nhu cầu về khí của Liên minh châu Âu do một công ty cung cấp - Gazprom, công ty
nhà nước của Nga.
Theo viện nghiên cứu Pew, sự phụ thuộc quá mức vào Nga khiến không ít cư dân tây
Âu lo ngại. Nga đã cung cấp năng lượng cho châu Âu trong nhiều thập niên và dù
có những khác biệt về hệ tư tưởng, Moscow vẫn là nguồn cung cấp năng lượng đáng
tin cậy.
Tuy nhiên, những căng thẳng gần đây
giữa hai bên về một loạt vụ việc đã làm bùng lên lo ngại liệu có thể trông cậy
vào Nga một cách lâu dài, đặc biệt khi lượng dự trữ dầu và khí của EU đang sụt
giảm.
Hai năm trước, Nga đã ngừng cung cấp
khí cho Ukraine vì bất đồng, khiến dòng chảy năng lượng tới châu Âu bị gián đoạn
trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, khi Gazprom đe doạ có hành động tương tự
trong mùa thu năm nay, thì có một sự khác biệt chính, Moscow đảm bảo rằng nguồn
năng lượng cung cấp cho châu Âu không bị ảnh hưởng.
Phát ngôn viên năng lượng của Uỷ ban
châu Âu (EC) Ferran Taradellas Espuny nói, Nga hiện phải cân nhắc tới thị trường
của họ. "Chúng tôi là người tiêu dùng năng lượng chính của Nga và Ukraine chỉ là
quốc gia trung chuyển, vì vậy, chúng tôi có quyền biết những gì sắp xảy ra, liệu
nó có ảnh hưởng tới nguồn năng lượng của chúng tôi không. Tôi cho rằng Moscow đã
học được bài học cần thiết".
Mặc dù nhiên liệu vẫn tiếp tục chảy
nhưng quan hệ giữa EU và Nga đang phải đối mặt với những sức ép mới. Cái chết vì
ngộ độc phóng xạ của cựu điệp viên KGB Alexander Litvinenko trên đất Anh khiến
nhiều người châu Âu choáng váng. Vụ nhà báo Anna Politkovskaya bị ám sát cũng
gây ra những tác động tương tự.
Các quan chức EU tỏ ra bất bình khi các
nhà điều tra Nga không thể kết tội ai trong vụ việc trên.
Ông Alain Deletroz thuộc Nhóm khủng
hoảng quốc tế nói, các lãnh đạo mới của EU như Thủ tướng Đức Angela Merkel đang
thể hiện khuynh hướng cứng rắn với Nga. "Xu hướng đối xử với Nga trong mọi lúc
vẫn rất lịch thiệp, nhưng việc này đang thay đổi và chúng ta có thể chứng kiến
điều này ở bà Merkel".
Đại sứ Nga tại EU Vladimir Chizhov bác
bỏ tin cho rằng vụ Litvinenko và Politkovskya phủ bóng đen lên quan hệ năng
lượng giữa Nga và EU. "Trước hết, hãy tách rời những vấn đề thực tế và những
chuyện giả tạo. Những vấn đề giả tạo, như các bạn đề cập là vụ Litvinenko và
Politkovskya, chỉ gây khó chịu".
EU, vốn bị chia rẽ trong việc ứng đối
với Nga như thế nào, đã lên tiếng về việc cần có một tiếng nói chung, đặc biệt
là về năng lượng. Brussels muốn được đảm bảo và muốn EU có nhiều nguồn cung cấp
năng lượng, củng cố thị trường năng lượng của riêng EU bằng cách phá vỡ sự độc
quyền của các nhà cung cấp năng lượng khổng lồ.