Nâng chất lượng các tiêu chí xã nông thôn mới

 Đoàn giám sát của HĐND tỉnh vừa tiến hành giám sát 9 xã nông thôn mới (NTM) được công nhận giai đoạn 2014 - 2015 gồm: Châu Bình (Giồng Trôm), Phú Nhuận (TP. Bến Tre), Hữu Định (Châu Thành), Sơn Định (Chợ Lách), Đại Điền (Thạnh Phú), Tân Thành Bình (Mỏ Cày Bắc), Tân Thủy (Ba Tri), Phú Thuận (Bình Đại) và Định Thủy (Mỏ Cày Nam).

Qua làm việc với Ban chỉ đạo xây dựng NTM ba cấp xã, huyện, tỉnh, bước đầu ghi nhận nhiều địa phương có sự nỗ lực cố gắng hoàn thiện nâng chất các tiêu chí đã đạt. Tuy nhiên, vẫn còn địa phương có dấu hiệu suy giảm chất lượng xã NTM. Hầu hết các tuyến đường xây mới ở các xã chưa được đắp lề. Việc xây dựng tuyến đường văn minh chưa đảm bảo: cây xanh, hoa ven đường ít trồng hoặc có trồng nhưng thiếu chăm sóc. Vệ sinh, cảnh quang hai bên đường kém xanh, sạch. Đường cấp C ngoài tỷ lệ 30% đạt chuẩn khi công nhận, hiện vẫn còn nhiều tuyến, trục chưa được cứng hóa, người dân gặp khó khăn khi đi lại vào mùa mưa. Cá biệt, các xã Tân Thành Bình, Tân Thủy, Định Thủy, lúc công nhận vẫn còn nợ tiêu chí giao thông. Phong trào xây dựng giao thông nông thôn ở nhiều xã có chiều hướng chậm lại. Một số xã đang phải đối mặt với áp lực trả nợ xây dựng cơ bản.

Hệ thống thủy lợi nội đồng chưa được nạo vét thường xuyên; hệ thống cống ngăn mặn ở các xã chưa được khép kín, cần được gia cố, sửa chữa mới đáp ứng yêu cầu ngăn mặn cục bộ. Mặc dù hệ thống điện nông thôn được đầu tư mở rộng nhưng vấn đề an toàn điện chưa đảm bảo; các xã Sơn Định, Đại Điền, Định Thủy, Tân Thành Bình vẫn còn điện kế cụm. Lưới điện hạ thế ở hầu hết các xã bị xuống cấp, không đảm bảo. Đa số xã khi công nhận thì nhà tạm vẫn còn nợ, mặc dù địa phương có tích cực vận động nhưng đến nay một số xã vẫn chưa xóa hết và liên tục có phát sinh mới.

Cơ sở vật chất ngành giáo dục và văn hóa mặc dù được đầu tư xây dựng đạt chuẩn nhưng hiện tại đang bộc lộ một số hạn chế như: một số trường trước đây đạt chuẩn nhưng vẫn còn nợ một số hạng mục hoặc trước đây đạt chuẩn nhưng nay do chuẩn nâng lên nên nếu tái kiểm tra công nhận sẽ có nguy cơ không đạt. Trang thiết bị giáo dục ở một số trường đang xuống cấp. Các phòng chức năng của trung tâm văn hóa - thể thao xã chưa được khai thác đúng mức, đa số được xây dựng trong khuôn viên khu hành chính của xã. Các nhà văn hóa - khu thể thao ấp nhiều nơi chưa có bàn ghế, trang thiết bị phục vụ văn hóa, văn nghệ còn thiếu.

Phần lớn thu nhập của người dân từ sản xuất nông nghiệp nên tính bền vững không cao vì phải chịu rủi ro lớn từ thời tiết, dịch bệnh và giá nông sản bấp bênh. Tỷ lệ hộ nghèo ở một số xã theo tiêu chí đa chiều còn cao như Đại Điền 12,23%; Tân Thủy 11,79%, đòi hỏi chính quyền địa phương phải lãnh chỉ đạo thật tập trung mới có thể kéo giảm đạt dưới 4% theo chuẩn mới.

Qua làm việc, Đoàn giám sát của HĐND tỉnh đề nghị: Hiện tổng số nợ đọng xây dựng cơ bản của 9 xã NTM, giai đoạn 2014 - 2015 là 9,766 tỷ đồng. Tỉnh cần có chỉ đạo, hỗ trợ các xã xử lý dứt điểm tình trạng nợ đọng này. Khẩn trương ban hành bộ tiêu chí mới của tỉnh theo Quyết định số 1980 của Thủ tướng Chính phủ, nghiên cứu đảm bảo các tiêu chí phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, đảm bảo tính khả thi khi triển khai thực hiện. Chỉ đạo chấn chỉnh việc kiểm tra, công nhận xã NTM, không để tình trạng nợ tiêu chí khi công nhận.

Tổ chức sản xuất là tiêu chí cốt lõi của quá trình xây dựng NTM, có sức lan tỏa và quyết định các tiêu chí còn lại. Vì vậy hướng tới, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải thực hiện tốt vai trò định hướng về quy hoạch, chiến lược phát triển sản xuất theo hướng cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp địa phương.