Nhân 20 năm ngày đồng chí Trường Chinh từ trần (30-9-1988 / 30-9-2008) Báo Điện tử Đảng cộng sản Việt Nam xin trân trọng đăng bài viết của nguyên Tổng bí thư Đỗ Mười trong dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của đồng chí Trường Chinh.
Đồng chí Trường Chinh, tên thật là Đặng Xuân Khu, sinh ngày 9-2-1907, trong một gia đình trí thức yêu nước tại làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Đồng chí là học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà lãnh đạo kiệt xuất của Đảng và dân tộc ta.
Là người học trò xuất sắc, người cộng sự tin cậy và gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tên tuổi của đồng chí Trường Chinh gắn liền với thắng lợi của cách mạng Việt Nam hơn bảy mươi năm qua. Trên cương vị Tổng bí thư của Đảng, đồng chí Trường Chinh đã lãnh đạo Đảng ta, nhân dân ta thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ và cách mạng xã hội chủ nghĩa do Hồ Chí Minh khởi xướng. Thành công của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, xóa bỏ ách thống trị hơn 80 năm của chế độ thực dân, đồng thời xóa bỏ triều đại phong kiến mục ruỗng cuối cùng, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là một kỳ tích vĩ đại trong lịch sử dân tộc. Để có được thắng lợi vĩ đại đó, nhân dân ta mãi mãi ghi ơn sự hy sinh, cống hiến to lớn của lớp lớp các chiến sĩ cách mạng, tiêu biểu là đồng chí Trường Chinh: Nhà lãnh đạo kiệt xuất của Đảng ta.
Là một trong những người lãnh đạo chủ chốt trong cuộc kháng chiến chín năm chống thực dân Pháp, đồng chí Trường Chinh đã vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về chiến tranh nhân dân, với quan điểm "lấy dân làm gốc", xây dựng đường lối kháng chiến "toàn dân, toàn diện, trường kỳ và tự lực cánh sinh", đưa nhân dân ta giành thắng lợi vẻ vang. Tư tưởng chỉ đạo đó còn vận dụng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, giải phóng miền Nam.
Sau ngày Tổ quốc thống nhất, đất nước ta lâm vào khủng hoảng kinh tế sâu sắc, sản xuất trì trệ, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn. Với tinh thần người cộng sản không khuất phục trước bất cứ trở lực nào, mặc dù tuổi đã cao, nhưng đồng chí Trường Chinh đã xuống nhiều địa phương, cơ sở, lắng nghe từng ý kiến của nhân dân, từ đó xây dựng quyết tâm trong Đảng, tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện, trước hết là đổi mới tư duy lãnh đạo của Đảng. Chính nhờ sự chỉ đạo và quyết tâm tiến hành đổi mới toàn diện, kịp thời đó, chẳng những đã đưa nước ta ra khỏi khủng hoảng, trì trệ, mà còn mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử nước ta: Thời kỳ Đổi mới-hội nhập và phát triển. Có thể nói, những thành tựu hết sức lớn lao trên mọi phương diện do công cuộc đổi mới ở Việt Nam đem lại, đã tạo đà cho nhân dân ta tự tin bước vào thế kỷ XXI, trong thành công to lớn đó, Đảng ta, nhân dân ta mãi mãi ghi nhận sự đóng góp quan trọng của cố Tổng bí thư Trường Chinh.
Là một nhà lý luận đồng thời cũng là nhà lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước trong những ngày tháng nửa cuối năm 1986, Tổng bí thư Trường Chinh rất coi trọng công tác tổng kết thực tiễn của Đảng. Khẳng định Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, song đồng chí cũng luôn luôn nhắc nhở mọi cán bộ, đảng viên phải có ý thức cao về công tác xây dựng Đảng, về chấp hành các nguyên tắc, điều lệ và kỷ luật của Đảng, chỉ có như vậy mới làm cho Đảng có sức mạnh, trở thành một khối thống nhất, mới đủ uy tín và năng lực lãnh đạo nhân dân. Đồng chí Trường Chinh nhấn mạnh rằng: Đảng phải chú trọng xây dựng mối "liên hệ mật thiết với quần chúng", coi đó là nguồn gốc sức mạnh của Đảng, là cơ sở để củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng mặt trận thống nhất dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Muốn làm tốt được nhiệm vụ quan trọng này, Đảng phải giáo dục, tổ chức quần chúng thực hiện chủ trương chính sách của Đảng, đồng thời đi sát quần chúng để lắng nghe, chọn lọc ý kiến quần chúng bổ sung cho đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, Đảng cũng phải phòng ngừa và triệt để phê phán, loại trừ mọi hành động xa rời quần chúng, quan liêu, hống hách, độc đoán chuyên quyền... làm hại đến uy tín của Đảng đối với quần chúng. Quan điểm chỉ đạo đó của đồng chí Trường Chinh đến nay vẫn còn nguyên giá trị, nhất là trong hoàn cảnh mới, các cán bộ, đảng viên bị tác động mạnh mẽ bởi mặt trái của cơ chế thị trường và những âm mưu chống phá Đảng của các thế lực thù địch. Hơn lúc nào hết, chúng ta phải siết chặt lại hàng ngũ, quán triệt ba bài học lớn mà đồng chí Trường Chinh đã tổng kết, nhằm xây dựng Đảng ta trong sạch, vững mạnh, xứng đáng với sự tin yêu của quần chúng.
Bài học lớn đầu tiên mà đồng chí Trường Chinh nêu ra là lấy dân làm gốc. "Chính sách của Đảng phải xuất phát từ lợi ích, nguyện vọng và trình độ của dân". Tiêu chuẩn để xem xét sự đúng đắn trong chính sách của Đảng không chỉ là sự phù hợp với thực tế, phù hợp với lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, mà còn phải "phù hợp với trình độ của quần chúng", với ý nghĩa là phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng trực tiếp thực thi các chính sách của Đảng, biến đường lối, chính sách của Đảng thành hiện thực. Bài học này trước đây rất quan trọng, bây giờ càng quan trọng: "Đó là bài học lịch sử vô giá của cách mạng nước ta".
Bài học lớn thứ hai là: "Trong công tác lãnh đạo, phải tôn trọng quy luật khách quan, vận dụng nó vào thực tế". Thẳng thắn nhìn vào thực tiễn đất nước, trên tinh thần cách mạng và khoa học, đồng chí Trường Chinh đã vạch ra những sai lầm chủ quan, nóng vội, không tôn trọng, thậm chí làm trái quy luật khách quan đã đưa đến kết quả sai lầm. Đồng chí khẳng định: "Tôn trọng quy luật khách quan, vận dụng đúng đắn, hành động theo quy luật chính là cách đi lên chủ nghĩa xã hội đúng nhất và nhanh nhất, không có con đường nào khác".
Bài học lớn thứ ba mà đồng chí Trường Chinh đề cập, là bài học nhất thiết "phải giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng". Chỉ có sự lãnh đạo của Đảng mới làm cho lực lượng hùng hậu của cách mạng, tiềm năng to lớn của nhân dân phát huy được sức mạnh, đóng góp trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
Giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc của những bài học mà đồng chí Trường Chinh đã tổng kết, khẳng định một lần nữa những cống hiến to lớn, không mệt mỏi của đồng chí Trường Chinh: Người cộng sản mẫu mực, nhà lãnh đạo kiệt xuất của Đảng ta.