Bìa sách Món ngon quê nhà.
Tác giả là người con của quê hương Bến Tre, đang giảng dạy tại Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh; đã lựa chọn và giới thiệu 24 món ăn mà mình đã trải nghiệm, trong đó có 21 món ăn phổ biến ở quê nhà.
Đầu tiên là những món ăn được chế biến từ dừa, một loại cây trồng phổ biến và được sử dụng nhiều ở Bến Tre. Đó là món vịt xiêm hầm với nước dừa ăn kèm bún, thích hợp ăn vào lúc trời nóng nực, giỗ chạp, lễ tết hay khi có khách đến chơi nhà. Vịt xiêm hầm với nước dừa ngon đến nỗi trong dân gian phải truyền tụng “Vịt xiêm hầm với nước dừa. Anh ăn liếm chén mà chưa đã thèm”.
Kế đến, là món tép rang dừa, món ăn quen thuộc với người dân sinh trưởng trên vùng đất này. Tép rang dừa béo ngậy, ăn với cơm nóng, xôi hay cháo trắng, cháo đậu đen, cháo đậu đỏ đều ngon. Ngoài tép rang dừa có món bánh phồng cuốn xôi, thích hợp dùng trong bữa ăn sáng. Giải nhiệt những trưa hè có bánh lọt hoặc bánh lọt tàu hủ. Bánh có màu xanh hoặc trắng, thơm mùi lá dứa, vị béo của nước cốt dừa kèm vị ngọt của nước đường thắng vàng, gừng tạo mùi thơm đậm đà.
Mỗi khi nhà có đám giỗ, người Bến Tre thường gói bánh ít để dâng cúng. Sau khi gói bánh, phần bột và nhân mặn còn dư được tận dụng để làm món bánh ít nhân trần. Phần da bánh mềm mại, dẻo thơm, kết hợp với phần nhân có tôm khô, thịt, củ sắn, củ cải đỏ, chan nước mắm chua ngọt, ăn vô líu cả lưỡi.
Bên cạnh đó, còn có bánh cúng được làm bằng bột gạo, pha với nước cốt dừa quấn thành ống dài, bên ngoài gói lá chuối. Bánh có vị béo ngọt, mềm mại, thơm thoang thoảng mùi lá dứa, được bó lại thành xâu, 1 chục 12 cái. Ngoài ra, món canh kiểm, cũng là món khoái khẩu của người dân xứ Dừa. Canh kiểm nấu từ những nguyên liệu như: Bí, mướp, đậu, khoai, mít, nấm mèo, đậu phộng, tàu hủ ki… và không thể thiếu được nước cốt dừa. Khi ăn canh kiểm điều cảm nhận đầu tiên là rất bắt mắt với nhiều màu sắc xanh, đỏ, trắng, đen, vàng xen lẫn cùng với vị béo thơm của nước cốt dừa.
Biển Ba Tri, Thạnh Phú có nhiều cây rau sam, loại cây này có thể ăn với ghêu luộc cuốn bánh tráng chấm nước mắm chua ngọt hoặc lẩu cá biển nhúng rau sam biển ăn kèm bún trở thành món ngon của vùng quê biển. Hay món đậu đen xanh lòng hầm với xương, móng hoặc đuôi heo hay nấu chè mỗi khi nhà có đám tiệc, giỗ chạp. Nhắc món ăn quê biển, không thể bỏ qua món cá khoai kho mẵn ăn kèm với cơm, bún.
Những món ăn được giới thiệu trong sách tuy bình dị nhưng lại là kho tàng ẩm thực vô cùng phong phú ở Bến Tre. Hy vọng độc giả sẽ có cơ hội thưởng thức những món ăn trong thực tế để cùng cảm nhận với người dân Bến Tre, mảnh đất hiền hòa, chân chất từ bao đời nay.
Bài, ảnh: Bùi Hữu Nghĩa