Đại tá Trần Quốc Việt: Sống và trưởng thành từ “Đồng khởi” đến “Đồng khởi mới”

Đại tá Trần Quốc Việt - nguyên Chủ tịch Hội Cựu chiến binh tỉnh (thứ 5, trái sang) trao nhà “Nghĩa tình đồng đội” cho hội viên cựu chiến binh huyện Giồng Trôm.

Trưởng thành từ “Đồng khởi”

Năm 1963 là năm ông chính thức thoát ly đi vào chiến khu sau nhiều lần rải truyền đơn và bị địch phát hiện. Khi ấy, ông mới 13 - 14 tuổi, vai mang cây súng trường bá đỏ còn chấm đất. Nhưng hình ảnh, sự hy sinh của người cha và lòng căm thù giặc đã thôi thúc ông không nguôi đi tòng quân giết giặc “đền ơn nước, trả thù nhà”. Trong những năm tháng chiến đấu quên mình trên quê hương Đồng Khởi anh hùng, ông là người lính, người chỉ huy gan dạ và tài giỏi, luôn được đồng đội, đồng chí tin yêu. Năm 23 tuổi, ông giữ chức vụ Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 516. Ông trở thành vị chỉ huy trẻ tuổi nhất của lực lượng vũ trang tỉnh nhà lúc bấy giờ…

Như lời hứa trước đó với tôi, ông đã tìm được bài báo của nhà báo Hà Thanh Niên viết về ông cách nay đã 51 năm sau khi ông chỉ huy đánh thắng trận cầu Mương Điều, huyện Mỏ Cày Nam được đăng trên Báo Chiến Thắng (tiền thân của Báo Đồng Khởi bây giờ) ra ngày 20-12-1973 với tựa đề “Mười năm trưởng thành dưới cờ Mặt trận”. Đọc bài viết của nhà báo Hà Thanh Niên (lúc bấy giờ ông là cán bộ Tuyên huấn Tỉnh ủy) - nguyên Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy viết về Đại tá Trần Quốc Việt thật xúc động: “Tiểu đoàn phó Việt Liêm xách tấm bản đồ lên trình với Ban Chỉ huy về trận đánh xe vừa rồi. Anh trịnh trọng báo cáo: Báo cáo Ban Chỉ huy, như quyết tâm xuất kích “chết thì chết chứ giá nào cũng phải nổ súng”, chúng tôi đã nổ súng phá hủy 4 xe M113…”, “Tôi cùng đồng đội vượt sông nhưng chưa tới bờ sông thì chúng tôi chạm mặt với bọn tiểu đoàn bảo an đang đóng quân ở đó. Tôi cho anh em rút né sang một bên. Đợi hơn 2 tiếng sau, thằng này rút lên cho thằng khác thế chân. Chớp thời cơ đó, tôi tổ chức đơn vị vượt sông. Vượt khỏi bờ sông một đỗi, chúng tôi lại đụng phải đại đội thám kích nằm giữ sườn đoàn xe. Tôi phải cho anh em trở lại ém sát bờ sông nằm chờ. Lát sau, bọn này cũng rút lên lộ. Chúng tôi bò theo nó, đến nơi tiếp cận thấy cả đoàn xe nằm chình ình như 8 cái nhà, trong đó, có chiếc cặm nhiều cần câu. Đoán chắc đây là xe chỉ huy hoặc xe thông tin, tôi lệnh cho 2 khẩu B41 tập trung vào đó, khẩu còn lại diệt chiếc kế bên…”.

Nhà báo Hà Thanh Niên viết: “Tháng 10-1963, đơn vị tập trung của tỉnh nhận vào đội ngũ một cậu bé mang truyền thống gia đình đi trả thù cha và nợ nước. Hồi đó, Việt Liêm chưa tròn 15 tuổi, ở trường quân sự ra, anh được đưa về bổ sung cho Đại đội của tỉnh. Nhìn vóc dáng người con trai chưa đủ tuổi trưởng thành, Ban Chỉ huy bố trí anh làm giao liên cho Đại đội. Giữa năm 1964, Tiểu đoàn đầu tiên của tỉnh được thành lập ở Ba Tri. Trong những ngày khai sinh đơn vị, Việt Liêm được đưa sang làm trinh sát Đại đội trợ chiến. Từ đó, trong đội hình mỗi chiều rầm rập hành quân dưới rừng dừa, người ta thấy một chiến sĩ mang khẩu súng trường bá đỏ chấm đất, hộp đạn, mấy trái lựu đạn “cán chày” và cái len cán ngắn như siết chặt eo lưng, chính là Việt Liêm. Đi bộ đội trực tiếp đánh giặc là vinh dự lớn nhất của người con trai. Nhưng đối với Việt Liêm thì chẳng được như vậy. Vì còn quá nhỏ, nên lần nào đi đánh trận Chỉ huy cũng bắt phải ở nhà giữ ba lô cho đơn vị. Nghe mấy anh đi chiến đấu về kể chuyện này, chuyện nọ mà Việt Liêm muốn tức. Mãi đến trận ở Kinh Ngang (huyện Mỏ Cày) anh mới được tham gia. Làm nhiệm vụ bảo vệ cho khẩu đội pháo, chẳng bắn được viên nào, không giết được thằng nào mà lòng anh cũng thấy nôn nao, phấn khởi lạ thường. Anh còn nhớ, trong trận đánh ở Thành Triệu (huyện Châu Thành) đến ngày thứ 7 là ngày gay go nhất của mặt trận, không biết nghĩ sao, Ban Chỉ huy lại đưa anh ra ở nhà dân hợp pháp. Vừa thay áo, bỗng thấy thương anh em quá, anh lại chạy trở vào đơn vị…”.

Trong bài báo “Mười năm trưởng thành dưới cờ Mặt trận” của nhà báo Hà Thanh Niên, ông đã đúc kết rằng “… từ một giao liên, trinh sát đến cương vị một cán bộ chỉ huy tiểu đoàn, anh đã tham gia chiến đấu 250 trận, diệt số địch gấp 3 lần tuổi đời, 14 lần được tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ, 1 lần là Kiện tướng diệt Ngụy, 2 lần được bầu Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh”. Nhà báo Hà Thanh Niên còn cho biết trong bài báo của mình “… trong báo cáo thành tích của anh tham gia Chiến dịch Rạng Đông năm 1972, Tỉnh đội đánh giá trong thành tích của anh còn có tinh thần yêu thương đồng đội…”…

“Công dân Đồng Khởi tiêu biểu”

Sự hết lòng yêu thương và luôn nặng “nghĩa tình đồng đội”, sau khi nghỉ hưu ở Tỉnh đội với chức vụ Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, ông về tham gia làm Chủ tịch Hội CCB tỉnh. Ngay từ những năm đầu của nhiệm kỳ do ông lãnh đạo, ông cùng tập thể Ban Thường vụ Hội CCB khởi xướng, đề xuất với Tỉnh ủy cho phát động tuyên truyền, vận động xây dựng nhà “Nghĩa tình đồng đội” và được Tỉnh ủy chấp nhận. Đại tá Đoàn Ngọc Paul - Trưởng ban Tổ chức, chính sách Hội CCB tỉnh, người gắn bó và có nhiều năm công tác với Đại tá Trần Quốc Việt cho biết: Từ việc khởi xướng, đề xuất về vấn đề này và hiệu quả thiết thực mang lại, những năm sau đó trở thành phong trào thi đua được các cấp Hội CCB hưởng ứng tích cực. Anh Tư cũng có nhiều sáng kiến, sáng tạo được tỉnh công nhận như việc triển khai mô hình “5+1”, xây dựng tuyến đường “Sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn - nghĩa tình” tham gia xây dựng nông thôn mới… Tất cả vẫn còn được duy trì cho đến nay.

Trong suốt quá trình khi làm Chủ tịch Hội CCB tỉnh, ông luôn là hạt nhân nòng cốt của sự “đoàn kết, chia sẻ, yêu thương, tình thương, trách nhiệm và nêu gương”. Riêng về công tác vận động xã hội hóa nguồn kinh phí xây dựng nhà “Nghĩa tình đồng đội”, Đại tá Đoàn Ngọc Paul ví dỏm rằng, anh Tư, ổng hay lắm. Ảnh rất có duyên, đi đâu cũng vận động, mọi lúc, mọi nơi và được nhiều cá nhân, đơn vị hết lòng ủng hộ. Đến bây giờ cũng vậy, hàng năm, cá nhân anh vận động ít nhất 20 căn nhà “Nghĩa tình đồng đội”…

Với những thành tích cống hiến xuất sắc đó, ngày 17-1-2023, nhân kỷ niệm 63 năm Ngày Bến Tre Đồng khởi, Tỉnh ủy đã tặng cho ông danh hiệu “Công dân Đồng Khởi tiêu biểu”…

Bài, ảnh: Thành Lập