Chợ xã không phải dễ xây…

Thực tế cho thấy, việc xây dựng chợ nông thôn không phải cứ muốn xây là được. Có nơi xây xong thì tiểu thương vào buôn bán tấp nập, nhưng có nơi không ai muốn vào. Vậy nên phải bàn tính kỹ khi xây dựng chợ, đặc biệt khi phong trào xây dựng nông thôn mới đang diễn ra khắp nơi.

Mới 8 giờ sáng, chợ Phước Tuy đã trống vắng.

Trao đổi với anh Đoàn Thanh Lâm - Phó trưởng Phòng Kiến trúc - Qui hoạch (Sở Xây dựng) về xây chợ, anh cho biết: Thông tư 31/2009 của Bộ Xây dựng có một phần qui định về chợ nông thôn mới là có diện tích 3.000m2 (gồm đường, bãi, nhà lồng, nhà vệ sinh) chỉ chung chung thế thôi. Kiến trúc chợ nông thôn hiện nay chưa có chuẩn mà chủ yếu xây dựng sao cho phù hợp với thực tế và tập quán của địa phương, bởi chợ nông thôn mang tính chất là chợ phiên. Vì thế, có hai loại chợ: Chợ khô có nhà lồng; chợ ướt: chỉ cần có sân bãi. Phần lớn chợ nông thôn trong tỉnh hiện nay là chợ khô.

Theo chuẩn mới này, sắp tới đây, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh cần phải mở rộng, nâng cấp hoặc phải xây mới chợ. Từ cách làm của nhiều địa phương, bài viết này xin mạn phép nêu lên vài kinh nghiệm:

- Phải theo tập quán: Chợ Phước Tuy và chợ Phú Lễ (Ba Tri) cùng kiến trúc xây dựng như nhau: sân bãi, nhà lồng… nhưng chợ Phước Tuy xây dựng xong thì gần như bị bỏ trống; ngược lại, chợ Phú Lễ tấp nập, đông đúc. Bởi cách làm của xã Phú Lễ phù hợp, trước khi xây dựng chợ, xã đã tiến hành họp các tiểu thương, họp dân lại để lấy ý kiến về kích thước và kiến trúc xây dựng, đặc biệt là địa điểm xây dựng chợ phải phù hợp và thuận tiện.

- Kiến trúc phải phù hợp: Kiến trúc xây dựng đóng vai trò quan trọng. Dù chợ được xây dựng trên nền cũ nhưng nếu kiến trúc chợ không phù hợp thì chợ xây xong không tiểu thương hay người dân nào vào họp chợ, cụ thể như: chợ Ba Vát và chợ Thanh Tân (Mỏ Cày Bắc). Một thời gian dài, tiểu thương ở chợ Ba Vát không chịu vào nhà lồng chợ buôn bán, bởi chợ xây quá bít bùng (mà theo ý kiến của nhiều người là không đảm bảo về phòng cháy và chữa cháy, ban ngày vẫn phải thắp sáng điện). Chợ Thanh Tân tuy nhà lồng thông thoáng nhưng được thiết kế quá cao, trong khi chiều ngang của chợ quá hẹp, vừa nằm theo hướng hứng nắng, vừa bị mưa tạt… nên tiểu thương cũng không chịu vào buôn bán.

Bãi giữ xe của chợ phải được đặt ở vị trí thuận tiện cho việc ra vào, mức thu phí phải hợp lý. Nếu ngược lại, chợ sẽ rất lộn xộn, mất vẻ mỹ quan, gây cản trở giao thông.