Cánh đồng mẫu lúa hướng đến phát triển bền vững

Sau 2 năm áp dụng mô hình sản xuất cánh đồng mẫu lúa ở xã Châu Hưng, huyện Bình Đại, vụ Đông Xuân vừa qua, xã có đến 447 hộ nông dân tham gia, với gần 212ha, chiếm phần lớn diện tích lúa trên địa bàn. Hiệu quả tích cực của mô hình sản xuất này làm cho bà con phấn khởi. Tuy nhiên, để cánh đồng mẫu lúa ở Châu Hưng phát triển đúng với tiềm lực và mang tính bền vững, “4 nhà” cần phải nỗ lực hơn.

Phấn khởi khi tham gia mô hình cánh đồng mẫu

Nông dân Nguyễn Hồng Phúc, ở ấp Hưng Nhơn, cho biết: Sau 2 năm tham gia mô hình cánh đồng mẫu, chi phí sản xuất 4 công lúa của gia đình tiết kiệm được rất nhiều, năng suất lúa lại tăng đáng kể. Cùng quan điểm, nông dân Nguyễn Văn Thành, ở ấp Hưng Chánh, cho biết: Tham gia mô hình, ngoài tiết kiệm chi phí sản xuất, thì môi trường đất được đảm bảo an toàn, các bệnh trên lúa cũng ít khi xảy ra. Bản thân tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. 

Sau 2 năm tham gia mô hình này, tất cả bà con đều an tâm với quy trình sản xuất. Hiện nay, diện tích lúa mô hình này lên đến gần 212ha, chiếm phần lớn diện tích đất canh tác lúa trên địa bàn xã. Tuy nhiên, có nhiều ý kiến cho rằng, vì ruộng ở xa, đường sá khó khăn nên chi phí thu hoạch sẽ khá cao nếu không chấp nhận bán lúa tươi cho thương lái tự do.

Ông Bùi Minh Quang - Trưởng Ban điều phối mô hình cánh đồng mẫu lúa xã Châu Hưng nói: Không còn hoài nghi gì nữa về hiệu quả mà mô hình mang lại cho người nông dân. Tuy nhiên, trên thực tế cũng còn nhiều bất cập như có nhiều hộ vì ngại chọn giống được chứng nhận là do chênh lệch giá giữa 9,3 ngàn đồng/kg và 6,2 ngàn đồng/kg nên sử dụng giống lấy từ vụ trước. Điều này làm cho việc thu hoạch không đồng loạt, trong khi các ruộng lại nằm rải rác, gây khó khăn cho doanh nghiệp bao tiêu khi thu mua.

“Chúng tôi chỉ chấp nhận thu mua đồng loạt: tươi hoặc khô. Thu mua lẻ tẻ sẽ làm cho việc vận chuyển, sơ chế gặp nhiều rủi ro, vì vậy chúng tôi buộc lòng phải hạ giá thu mua. Hơn nữa, thời gian qua, gạo từ cánh đồng lúa Châu Hưng bị đỏ thân và dễ ẩm mốc, chất lượng không tốt; nguyên nhân do nông dân sử dụng giống không thuần chủng”, ông Lâm Anh Tuấn - Giám đốc Công ty lương thực Thịnh Phát nói.

Cũng theo ông Lâm Anh Tuấn, công ty sẽ không giới hạn về số lượng lúa thu mua nếu chất lượng đạt và được sản xuất từ giống nguyên chủng có chứng nhận. Giống lúa OC10 sẽ cho loại gạo không thể xuất khẩu được; nhưng nếu dùng làm bánh, làm bún thì hiệu quả cao hơn 30% so với những loại gạo thông thường khác. Vì vậy, đầu ra sẽ ổn định nếu ngành Nông nghiệp địa phương có cách thuyết phục bà con sản xuất đồng loạt và sử dụng loại giống lúa có chứng nhận. Làm được điều đó, dù thị trường có gặp khó khăn, Công ty lương thực Thịnh Phát vẫn mua thấp nhất cũng ở mức giá thành, để bà con không bị lỗ chi phí sản xuất.

Cần quan tâm việc chọn giống lúa

Ông Nguyễn Văn Thượng - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn cho rằng Châu Hưng nên sớm có quy hoạch lại đất sản xuất nông nghiệp để thuận lợi trong việc cho chủ trương thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã, thay thế kiểu quản lý bằng ban điều hành còn yếu kém như hiện nay. Hơn nữa, áp dụng mô hình tổ hợp tác một cách đúng nghĩa và mạnh mẽ, nông dân sẽ được hỗ trợ tích cực từ những chính sách ưu đãi từ Nghị định số 51 của Chính phủ về tổ hợp tác. Trong đó, những chính sách như xây dựng hạ tầng giao thông, tập huấn về khoa học kỹ thuật, ưu đãi tín dụng… sẽ góp phần giải quyết mọi khó khăn của bà con.

Đồng tình với việc áp dụng mô hình tổ hợp tác, ông Trần Tấn Công - Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Đại khẳng định: “Những chính sách của Nghị định số 51 là rất hợp lý. Thời gian tới, UBND huyện Bình Đại sẽ rà soát lại một số tổ hợp tác, nếu hợp tác xã nào hoạt động không hiệu quả sẽ cho “khai tử”; đồng thời sẽ áp dụng thí điểm lại đối với một số tổ hợp tác cho nông dân thấy rõ ưu thế của mô hình này. Lúa ở xã Châu Hưng hoàn toàn có thể được chọn. Tuy nhiên, bà con nên bắt đầu thay đổi tập quán sản xuất theo kiểu nhỏ lẻ bằng sản xuất tập trung, áp dụng khoa học kỹ thuật và phù hợp với chủ trương của Nhà nước. Trước mắt, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, UBND xã cần khẩn trương tuyên truyền cho bà con hiểu rõ vấn đề này”.

Theo ông Trương Minh Nhựt - Giám đốc Sở Công Thương, chủ trương của Bộ Công Thương khi ban hành chương trình liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo, ngày 21-1-2015, tiêu chí đầu tiên là giống lúa phải thuần chủng và có xác nhận. Vì thế, người nông dân nên chọn giống lúa như ngành Nông nghiệp khuyến cáo để sử dụng, phải áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất theo những tiêu chuẩn nhất định… Có như thế, ngành Công Thương mới dám mạnh dạn tổ chức xúc tiến thương mại, kêu gọi doanh nghiệp tham gia tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, việc quy hoạch vùng nguyên liệu, doanh nghiệp cần phải chủ động phối hợp với ngành Nông nghiệp để hoàn thành các thủ tục cần thiết. Thông qua đó, ngành Công Thương sẽ sẵn sàng hỗ trợ và tạo những điều kiện thuận lợi nhất để doanh nghiệp và nông dân cùng có lợi ích.