Cần tinh thần, ý chí để chiến thắng dịch bệnh

Tập luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe, phòng chống dịch bệnh. Ảnh: Ánh Nguyệt

Nhận diện những tiêu cực

Theo Thạc sĩ tâm lý Văn Mỹ Linh - chuyên viên Khoa Tâm thần Nhi, Bệnh viện Tâm thần tỉnh, thời gian dịch bệnh kéo dài và chưa có dấu hiệu kết thúc đã gây ra những tác động tiêu cực về tâm lý xã hội của cộng đồng. Đó là, tình trạng lo lắng kéo dài cho sức khỏe bản thân, người thân, sợ hãi trước sự nguy hiểm của dịch bệnh. Bên cạnh đó còn là sự bức bối, bối rối khi mình phải trải qua những tình huống lần đầu phải đối diện như: làm việc ở nhà liên tục, giãn cách xã hội, tình trạng thất nghiệp, giảm năng suất làm việc, tương lai bất định... Nặng nề hơn, có người sẽ gặp phải các tình trạng tâm lý như cảm thấy căng thẳng, khó tập trung, khó khăn trong việc ra những quyết định lựa chọn, thậm chí có những biểu hiện về mặt thể chất như mệt mỏi, buồn nôn, dễ cáu gắt, dễ lo sợ, giật mình, suy giảm chất lượng giấc ngủ, mất ngủ hoặc ngủ nhiều, lạm dụng rượu, bia, chất kích thích…

Những biểu hiện tâm lý này kéo dài sẽ trở thành bệnh lý nếu không được nhận diện kịp thời và có tác động tiêu cực đến chất lượng sống của mỗi người. Thậm chí, đối với người đang điều trị bệnh Covid-19, ảnh hưởng không tốt đối với công tác phòng chống dịch nói chung. “Tâm lý tiêu cực ở đây được hiểu là những suy nghĩ tiêu cực. Khi một người mắc bệnh Covid-19 có những suy nghĩ tiêu cực sẽ dẫn đến tình trạng bi quan, chán nản, làm cho tình trạng bệnh sẽ trầm trọng hơn, nhất là những người có bệnh nền thì sức khỏe tinh thần bị giảm sút, động lực giúp họ vượt qua dịch bệnh sẽ suy giảm, sức bật để vượt qua dịch bệnh sẽ không tốt bằng người có tinh thần lạc quan”, Thạc sĩ tâm lý Văn Mỹ Linh cho biết.

Đối với vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Liên điều trị F0 thuộc đội trực số 5 của Bệnh viện Nguyễn Đình Chiểu cho biết: Không riêng bệnh nhân Covid-19 mà với tất cả bệnh nhân, tinh thần là yếu tố quan trọng hỗ trợ việc điều trị. Người bệnh lạc quan, thoải mái sẽ góp phần đẩy nhanh quá trình hồi phục. Đối với bệnh nhân Covid-19, nhận thức về dịch Covid-19 một cách chính xác và tích cực sẽ giúp cho người bệnh dễ dàng vượt qua. Nếu mang cảm giác suy sụp tinh thần có thể khiến bệnh nhân rơi vào trạng thái trầm cảm, ảnh hưởng lớn đến hiệu quả điều trị. Để có một tinh thần tốt, phải xuất phát từ ý chí của chính bản thân người bệnh.

“Bên cạnh việc điều trị của cán bộ y tế, bệnh nhân phải giữ tinh thần lạc quan, bổ sung dinh dưỡng hợp lý, cần tập luyện tăng cường chức năng hô hấp và vận động hàng ngày với tinh thần lạc quan để cải thiện sức khỏe. Người đã, đang nhiễm và người chưa nhiễm Covid-19 đều cần rèn luyện sức khỏe, ứng phó với căng thẳng tinh thần”, bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Liên lưu ý.

Tâm thế chủ động

Tâm lý tiêu cực thái quá gây ra tình trạng hoang mang, thậm chí e sợ cả những biểu hiện của bệnh cảm cúm thông thường. Bác sĩ Nguyễn Văn Oanh - Phó giám đốc Sở Y tế phân biệt: Bệnh Covid-19 và cúm đều do vi-rút lây truyền qua đường hô hấp gây ra. Cả 2 loại bệnh đều có thể lây lan từ người sang người, giữa những người tiếp xúc gần với nhau trong vòng 2m khi những người mắc bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Trong một số trường hợp, chẳng hạn như môi trường trong nhà, phòng kín có hệ thống điều hòa, thông khí kém, vi-rút có thể lây lan xa hơn 2m và gây nhiễm. Covid-19 lây lan nhanh hơn bệnh cúm do thời gian ủ bệnh, từ khi nhiễm vi-rút đến khi bắt đầu có biểu hiện triệu chứng lâm sàng kéo dài hơn cúm; thường từ 2 - 14 ngày, có thể tới 27 ngày nhưng trung bình 3 - 7 ngày.

Một người có thể bị nhiễm đồng thời cả cúm và Covid-19, có các triệu chứng của cả hai bệnh nên không thể chẩn đoán chỉ dựa trên các triệu chứng lâm sàng, cần phải làm thêm các xét nghiệm để chẩn đoán xác định. Các triệu chứng phổ biến mà Covid-19 và bệnh cúm, gồm: sốt hoặc cảm thấy sốt, ớn lạnh, ho, thở nhanh hoặc khó thở, mệt mỏi, viêm họng, chảy nước mũi hoặc ngạt mũi, đau mỏi cơ, đau đầu, nôn và tiêu chảy, thay đổi hoặc mất vị giác hoặc khứu giác. Nhiễm Covid-19 thường gặp tình trạng mất vị giác.

“Để phòng bệnh Covid-19 và cúm, mọi người cần tuân thủ, thực hiện nghiêm biện pháp “5K” của ngành y tế. Tiêm vắc-xin đầy đủ để phòng bệnh. Khi có những dấu hiệu bệnh đường hô hấp, cần phải bình tĩnh, tránh lo lắng thái quá cũng như lơ là, chủ quan. Nếu xác định có yếu tố dịch tễ (đi về vùng có dịch, tiếp xúc trường hợp nghi ngờ, tiếp xúc gần F0), hãy chủ động báo với cơ sở y tế tại địa phương và thực hiện nghiêm các hướng dẫn của nhân viên y tế”, bác sĩ Nguyễn Văn Oanh khuyến cáo.

Nâng cao sức đề kháng

Trong bối cảnh bình thường mới, khi mà chúng ta xác định “sống chung” với Covid-19, điều cần làm chính là tinh thần tỉnh táo và sự chủ động. Tỉnh táo nhận diện những thông tin và tác động của Covid-19; chủ động phòng chống Covid-19 theo các biện pháp mà ngành y tế khuyến cáo. “Đứng trước sự không chắc chắn, bất an về tình hình dịch bệnh thì điều duy nhất có thể làm là chúng ta cần tập trung vào những gì mà bản thân mình có thể kiểm soát được. Đó là mình kiểm soát được việc bản thân đeo khẩu trang đúng cách, giữ khoảng cách, hạn chế tụ tập, duy trì các thói quen lành mạnh, ăn uống đầy đủ, tập thể dục để duy trì sức khỏe, sức đề kháng phòng chống dịch”, Thạc sĩ Văn Mỹ Linh nói.

Thạc sĩ Trương Văn Đạt - thành viên Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam, Trường Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh chia sẻ: “Nâng cao sức đề kháng của cơ thể để sẵn sàng ứng phó với mọi thay đổi của thế giới, trong đó có sức đề kháng sinh học và tinh thần. Sức đề kháng sinh học là lối sống khoa học, dinh dưỡng hợp lý, rèn luyện thể dục thể thao, cân bằng cuộc sống, tiêm chủng phòng ngừa. Còn sức đề kháng tinh thần là hiểu về giá trị cuộc sống, ranh giới giữa sống - chết để hoạch định cho mình một cuộc đời tốt đẹp, phù hợp với giá trị của mỗi người”.

Bên cạnh đó, mỗi người cần cân bằng trong việc tiếp cận thông tin để giữ cho bản thân mình sự lạc quan, tích cực để phòng chống dịch. Để ý đến cảm xúc và suy nghĩ của chính bản thân mình, kịp thời nhận ra những cảm xúc tiêu cực của mình chia sẻ với người thân, bạn bè để thấu hiểu và kịp thời vượt qua những áp lực trong giai đoạn khó khăn này. Trong thời gian này thì cũng cần rèn luyện cho bản thân về lòng biết ơn và sự tử tế, là động lực để chính mình cảm thấy cuộc sống có giá trị, quý giá hơn.

Phan Hân - Thanh Đồng - Ánh Nguyệt