Cần có sự hợp lực để cải thiện nước sinh hoạt ở nông thôn

Tiêu chí nước sạch trong xây dựng xã nông thôn mới quy định: tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh đạt từ 90% trở lên, trong đó tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch theo quy chuẩn quốc gia đạt từ 50% trở lên.

Tạo điều kiện để thích ứng với nước mặn

Theo thống kê của ngành chức năng, từ tháng 2 đến tháng 5 hàng năm, hơn hai phần ba diện tích của tỉnh bị nhiễm mặn. Điều này gây ảnh hưởng đến cây trồng, vật nuôi, đặc biệt là nguồn nước sinh hoạt. Chỉ có một vài xã của huyện Thạnh Phú và một phần huyện Châu Thành có nguồn nước ngầm, nhưng chất lượng chỉ tạm sử dụng cho sinh hoạt, vì độ mặn vượt tiêu chuẩn của Bộ Y tế.

Để đối phó, thích ứng với nước mặn, tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp trên các lĩnh vực. Riêng nước sinh hoạt, đặc biệt ở vùng nông thôn là vấn đề được tỉnh đặc biệt quan tâm. Hiện nay, toàn tỉnh có 50 nhà máy cấp nước trực thuộc Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) và 19 nhà máy khác (trong đó có tư nhân đầu tư). Tổng công suất của các nhà máy gần 2.000m3/giờ và phục vụ cho gần 34 ngàn hộ. Cùng với các nhà máy cấp nước, nước sạch và nước hợp vệ sinh cũng đã được đầu tư từ nhiều nguồn, nhiều cách. Người dân tự đầu tư hoặc được hỗ trợ dụng cụ chứa nước sử dụng trong những tháng mùa mưa và dự trữ phục vụ ăn, uống trong mùa khô, nhiễm mặn. Đồng thời với nguồn vốn trong nước, nguồn vốn tài trợ từ quốc tế đã tham gia và có những tác động tích cực trong việc cải thiện nguồn nước sinh hoạt vùng nông thôn. Ông Phạm Trung Tính - Phó Giám đốc Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn cho biết, Chính phủ Đan Mạch đã tài trợ cho Bến Tre 3 hệ thống phát điện bằng năng lượng mặt trời để vận hành một số nhà máy nước có công suất nhỏ. Một số mô hình, giải pháp mới được thực hiện như: thiết bị lọc nước hộ gia đình của tổ chức Hemispheres -Singapore, thiết bị lọc nước dùng năng lượng mặt trời với công nghệ khử muối không tạo ra nước thải của F.Cubed - Úc. Tổ chức Lien AID (Singapore) có hướng tài trợ và phát triển mô hình hệ thống xử lý bằng công nghệ thẩm thấu ngược (RO) cho nhà máy nước Phú Khánh (Thạnh Phú) để xử lý nguồn nước mặn; Oxfam cũng đã ghi nhận để xem xét tài trợ hệ thống xử lý RO di động có thể cấp nước sạch từ nguồn nước ô nhiễm do lũ lụt, triều cường, đặc biệt là xử lý nguồn nước mặn thành nước ngọt…

Nước sạch trong tiêu chí xã nông thôn mới

Theo số liệu của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, toàn tỉnh hiện có 79% dân số nông thôn sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, trong đó có gần 40% sử dụng nước sạch. Tuy nhiên, theo tiêu chí của một xã nông thôn mới thì tỷ lệ này còn thấp, đòi hỏi phải có sự quan tâm đầu tư quyết liệt hơn. Trong 25 xã điểm xây dựng nông thôn mới đến năm 2015 của tỉnh, đã có 23 xã có nhà máy và mạng lưới cung cấp nước sạch; 2 xã (Phú Sơn và Tân Thiềng - Chợ Lách) nằm trong Dự án xây dựng mới nhà máy nước liên xã thuộc Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường. Trong số này có 3 xã đạt tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch trên 50% (Sơn Đông, Mỹ Nhơn và Lương Quới), các xã còn lại đạt từ 26% trở lên.

Với những xã vùng ven biển, vấn đề nước sạch được quan tâm nhiều hơn trong những năm gần đây. Ông Phạm Trung Tính cho biết, 3 xã ven biển của huyện Bình Đại (Thạnh Phước, Thừa Đức, Thới Thuận), trong khi chờ xây dựng nhà máy nước tại xã Thạnh Phước, Trung tâm sẽ tạm thời  bơm cấp nguồn nước thô từ nhà máy nước Ba Lai cho hơn 300 hộ dân và đang tiếp tục cấp nước cho bà con tại những nơi có tuyến ống đi qua. Nhà máy nước Thạnh Phú được nâng công suất từ 60m3/h lên 120m3/h và hoàn thành giai đoạn I mở rộng một số mạng lưới cấp nước cho các xã Bình Thạnh, Mỹ Hưng, Quới Điền và Thị trấn. Trung tâm đang chuẩn bị tổ chức thực hiện giai đoạn II, dự kiến phục vụ cho 11 xã, thị trấn Thạnh Phú và từng lúc sẽ nâng công suất đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch. Ngoài ra, nhiều nhà máy cấp nước khác của Trung tâm, công ty khác và tư nhân cũng được đầu tư, nâng cấp nhằm nâng công suất và chất lượng phục vụ yêu cầu xây dựng xã nông thôn mới trong toàn tỉnh.

Theo quy hoạch cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh Bến Tre đến năm 2020, nhu cầu thực hiện đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, mở rộng các nhà máy nước, kinh phí ước tính hơn 2.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, nguồn ngân sách của tỉnh chỉ đáp ứng được phần nhỏ theo yêu cầu. Vì vậy, sự quan tâm, tiếp tục hỗ trợ của Trung ương và sự tài trợ từ các tổ chức quốc tế là rất quan trọng, giúp Bến Tre hoàn thành mục tiêu cung cấp nước sạch cho người dân, theo tiêu chí xã nông thôn mới.