An toàn vệ sinh thực phẩm cho các cơ sở sơ chế thủy sản

Sau hơn 1 năm thực hiện Quyết định số 117, ngày 11-12-2008 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc ban hành Quy chế kiểm tra và công nhận cơ sở sản xuất kinh doanh thủy sản đủ điều kiện đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP), Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản đã kiểm tra và công nhận được 661 cơ sở trên tổng số hơn 1.880 cơ sở thuộc đối tượng quản lý của địa phương (tàu cá có công suất từ 90 CV trở lên; cảng cá, chợ cá, cơ sở sản xuất nước đá độc lập phục vụ bảo quản và chế biến thủy sản; cơ sở thu mua, sơ chế thủy sản; cơ sở chế biến phục vụ tiêu thụ nội địa).

Trong số 661 cơ sở đã kiểm tra công nhận (chủ yếu là tàu cá), chỉ có 30 cơ sở là đăng ký kiểm tra, số còn lại được Chi cục tiến hành kiểm tra theo kế hoạch. Hầu hết, các cơ sở chưa đến Chi cục để đăng ký kiểm tra điều kiện VSATTP theo quy định mặc dù trong hơn một năm qua Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản và Chương trình FSPSII đã tổ chức 52 lớp tập huấn, tuyên truyền hai phóng sự và phát hành hàng ngàn tờ bướm. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến trình trạng này:

Thứ nhất, do tập quán sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ, lạc hậu từ xưa để lại, họ chỉ chú trọng vào sản xuất, kinh doanh và tìm kiếm lợi nhuận, chỉ quan tâm đến chất lượng VSATTP khi khách hàng yêu cầu, hoặc các cơ quan chức năng đến thanh kiểm tra, xử phạt,  ít để ý đến qui định của Nhà nước.

Thứ hai, do người tiêu dùng khi mua sản phẩm thủy sản thường quan tâm đến giá cả nhiều hơn là xem xét nó được sản xuất trong điều kiện như thế nào. Điều đó làm cho các sản phẩm được sản xuất, chế biến tại các cơ sở đảm bảo điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm và sản phẩm được sản xuất trong điều kiện không đảm bảo cũng có giá gần như nhau, làm cho nhà sản xuất, kinh doanh không muốn đầu tư nâng cấp điều kiện sản xuất cơ sở mình.          Thứ ba, phần đông các cơ sở thu mua, sơ chế, chế biến thủy sản thuộc diện quản lý của địa phương, có điều kiện sản xuất không đạt theo qui chuẩn nên họ không đăng ký kiểm tra, đồng thời việc đầu tư xây dựng một cơ sở sản xuất kinh doanh thủy sản đạt qui chuẩn quốc gia phải tốn chi phí lớn. Các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, hộ gia đình thường không có đủ tài chính để đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở của mình, trong khi chưa có chính sách ưu đãi nào dành cho những người có mong muốn được nâng cao điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

Thứ tư, hầu hết các cơ sở sản xuất, kinh doanh thủy sản thuộc đối tượng quản lý của địa phương không có cán bộ chuyên môn về VSATTP.

Thứ năm, Thanh tra Sở NN& PTNT chưa tổ chức việc thanh, kiểm tra trong lĩnh vực này, dù Nghị định số 31 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thủy sản đã có qui định xử phạt đối với những cơ sở không có giấy chứng nhận điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

Thứ sáu, cán bộ làm công tác thanh, kiểm tra và quản lý chất lượng VSATTP còn thiếu so với yêu cầu công việc, cũng như trong lĩnh vực phân công quản lý.

Hiện nay, các thị trường xuất khẩu ngày càng siết chặt các qui định về VSATTP, về truy xuất nguồn gốc và bảo vệ môi trường. Vì vậy, trong thời gian tới Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản sẽ phối hợp với Thanh tra Sở tăng cường tuyên truyền vận động, thanh, kiểm tra; đồng thời, sẽ kiến nghị với Sở NN&PTNT, UBND tỉnh có cơ chế hỗ trợ về tài chính đối với những cơ sở nâng cấp cải thiện điều kiện VSATTP vì hầu như đây là sinh kế duy nhất đối với hộ sản xuất, kinh doanh thủy sản nhỏ lẻ.